ကမၻာ့ျပႆနာမ်ား
သတ္တဲ့ ျပႆနာ။ ဘာသာေရးအတြက္၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ စီးပြားေရး အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အေရးေတြကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး သတ္ျဖတ္ေနၾကတယ္။ သတ္ျဖတ္ၿပီးေတာ့ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းၾကတယ္။ ဘယ္ကလာ ၿငိမ္းေတာ့မလဲ။ ပိုဆုိးေတာ့တာေပါ့။ သတ္တာ ေကာင္းတဲ့ အလုပ္လုိ႔ေတာင္ ထင္မွတ္ေနၾကၿပီ။ မသတ္ဘဲ မေနႏိုင္ၾကေတာ့ဘူး။ သတ္လြန္းလို႔ အခ်ိဳ႕ တိရစၧန္ေတြ မ်ိဳးတုန္းေတာ့မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶက မသတ္ဘို႔ သတိေပးခဲ့တယ္ မဟုတ္လား။
ခိုးတဲ့ ျပႆနာ။ ခုိးတဲ့ ျပႆနာက ပိုက်ယ္ျပန္႕တယ္။ ခါးပိုက္ႏႈိက္တာက အစ က်ဴးေက်ာ္စစ္ျပဳတာအထိ ခိုးတဲ့အထဲ ထည့္လုိ႔ ရတယ္။ ရံုး၀န္ထမ္း အခ်ိန္မေလးစားတာ လည္း အပါအ၀င္ေပါ့။ ကမၻာ့စစ္ပြဲေတြဟာ ခိုးတာက စတာလို႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ က်မ္းဂန္မွာ ဆို ကံငါးပါးအစဟာ ခိုးျခင္းပဲလုိ႔ ေျပာထားတယ္။ ခုိးလို႔ သတ္။ သတ္လို႔ လိမ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ေနေန ခိုးတာဟာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အႀကီးအက်ယ္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ျပႆနာတစ္ခုလို႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက မခိုးဘို႔ မွာခဲ့တာပဲ။
ကာမဂုဏ္ျပႆနာ။ အရြယ္ေရာက္လာရင္ ကာမဂုဏ္ကို လိုက္စားတတ္ၾကတာ ကမၻာ့နိယာ မႀကီးတစ္ခုပဲ။ မသင္ပဲ တတ္တဲ့ ပညာရပ္ထဲမွာ အဲဒါလည္း ပါတယ္။ တိရစၧာန္ေတြလည္း သိတယ္ဆိုေတာ့ ဒီပညာရပ္က အေတာ္ေလး လြယ္လုိ႔ ေနမွာေပါ့။ ထားပါ ေတာ့ ေရွာင္လြဲျခင္း ငွာ မစြမ္းသာတဲ့ အမႈဆုိေတာ့ သူသူငါငါ လိုက္စားတတ္ၾကတာ မဆန္း ဘူးေပါ့။ ဆန္းတာ ကေတာ့ တိရစၧာန္ေတြနဲ႔ မျခား စည္းကမ္းကလနားမထားပဲ ေပ်ာ္ပါးၾကတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အခ်င္းခ်င္း မုန္းၿပီး မလုိအပ္တဲ့ အျပဳအမူ အေျပာအဆိုေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈေတြ ေပ်ာက္သြားေတာ့တာေပါ့။ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာက ေဆးမတိုးေတာ့တဲ့ ေရာဂါေတြေပၚ ေပါက္လာျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက ေျပာခဲ့တယ္ စည္းကမ္းေလးႏွင့္ ေပ်ာ္ၾကဘို႔။
လိမ္ညာမႈျပႆနာ။ လိမ္ညာမႈေတြကေတာ့ တစ္မိုးလံုးေဖ်ာက္ဆိပ္ဆိုတာလိုပဲ။ သတ္ဘို႔လိမ္၊ ခိုးဘို႔လိမ္။ ကာမအတြက္ လိမ္စသည္ နည္းမ်ိဳးစံုေပါ့။ လိမ္ပါမ်ားေတာ့ အယံုအၾကည္ေတြ ကင္းမဲ့လာၾကတယ္။ အခုဆို အခ်င္း ခ်င္း မယံုေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း မယံုေတာ့ဘူး။ သံသယမ်က္လံုးေတြနဲ႔ စခန္းသြားေနၾကေတာ့တာပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ေရွ႕တစ္မ်ိဳး ေနာက္တစ္ဖံု လိမ္တာေတြ မ်ားလို႔ေပါ့။ လိမ္မႈရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ မရိုးသားမႈေတြ ရွိတယ္ ဆိုတာ လူတိုင္း သိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက ေျပာထားတာ ရွိတယ္။ လူလိမ္တစ္ ေယာက္ အတြက္ မလုပ္ရဲတဲ့ မေကာင္းမႈရယ္လုိ႔ မရွိေတာ့ဘူးတဲ့။ ဘာပဲျဖစ္ေနေန တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈေတြကို ေပ်ာက္ပ်က္သြားေစတဲ့ သံသယေတြကို တိုးပြားေစတတ္တဲ့ လိမ္ညာမႈ ေတြကို ေလ်ာ့သင့္တာကေတာ့ အမွန္ပဲ။
မူးရစ္ျပႆနာ။ မလိုလားအပ္တဲ့ ျပႆနာမ်ားရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ မူးရစ္ေဆး(အရက္စသည္) အၿမဲဲတမ္းပါ ေနတတ္တာ ေတြ႔ရလိမ့္မယ္။ မူးရစ္ေဆးက စိတ္ကုိ ပံုမွန္မဟုတ္ေအာင္ လုပ္တတ္တယ္။ စိတ္က ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့ အျမင္ေတြ ခံယူခ်က္ေတြကလည္း ပံုမွန္ မဟုတ္ ေတာ့ဘူး။ တကယ္တမ္း လူသားမ်ားစိတ္က ပံုမွန္တာမ်ားတယ္။ အျမင္ေတြ ခံယူခ်က္ေတြ တူတတ္တယ္။ အခ်င္းခ်င္း ကူညီေဖးမ မွ်ေ၀တတ္တယ္။ အေကာင္းအဆိုး ခြဲျခမ္းႏိုင္ စြမ္းရွိတယ္။ အဲဒီပံုမွန္စိတ္ေတြကုိ မူးရစ္အကူအညီနဲ႕ ေဖ်ာက္ဖ်က္ၿပီး ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ၾကတာေတာ့ အေတာ္ေလး ဆုိးတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဗုဒၶက ပံုမွန္စိတ္ေလးနဲ႕ ပံုမွန္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကိုသာ လုပ္ၾကဘို႔ သတိေပးတဲ့အေနနဲ႕ ေရွာင္ေလ ေ၀းေ၀း မူးရစ္ေဆးလုိ႔ မိန္႔ခဲ့တာပဲ။
ကမၻာကို ေျပာင္းလဲေစေသာ အရာမ်ား
အိမ္ေရွ႕ပူ အိမ္ေနာက္ မခ်မ္းသာ ဆိုတဲ့အတိုင္း အပူအပင္ေတြ မ်ားေနတဲ့ ေလာကႀကီးမွာ သဘာ၀တရားေတြပါ လုိက္ပါ ပူေနတာ ဆန္းေတာ့ မဆန္းဘူးေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သက္ရွိေတြနဲ႕ သက္မဲ့ေတြက ဆက္စပ္ေနလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒီအခ်က္ကို သိပၸံက မေတြ႕ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶကေတာ့ အေစာကတည္းက ေျပာထားခဲ့တာပဲ။ လူေတြ ကုိယ္က်င့္ပ်က္တဲ့ အတြက္ ရာသီဥတုေတြေျပာင္းလဲသြားပံု။ သီးႏွံေတြ အရသာေပါ့ပ်က္ပ်က္ျဖစ္လာပံုေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းျပခဲ့တာ အံ့စရာပဲ။ အဘိဓမၼာမွာ ဆိုထားတာရွိတယ္။ ရုပ္ေတြဟာ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ။ ကံဆိုတာကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္း အျပဳအမူ အေျပာအဆို အေတြးအေခၚေတြပါဘဲ။ ျပဳမူ ေျပာဆုိ ေတြးႀကံမႈေတြက ေကာင္းေနရင္ ကမၻာႀကီးက ေကာင္းေနမွာပဲ၊ ၿငိမ္ေနမွာပဲ။ မေကာင္းရင္ေတာ့ ဘီလူးဆိုင္းထြက္ကသလို ကေသာင္းကနင္းေတြ ျဖစ္လာမယ္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ စိတ္ဓာတ္ေတြ ေကာင္းမေကာင္း ေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့လည္း ကမၻာက ေျပာင္းလဲေနတာပဲ။ စိတ္ပူေတြေၾကာင့္ ကမၻာႀကီးပူ လာတာ။ စိတ္အေအးေတြေၾကာင့္ ကမၻာႀကီးေအးလာတာလုိ႔ဆိုလိုတာေပါ့။ သတ္တာ၊ လုတာ၊ ကာမေဖာက္ျပားတာ၊ လိမ္ညာတာ၊ မူးရစ္သံုးတာေတြမ်ားေနရင္ ကံေကာင္းဘို႔ ခဲယဥ္းမယ္။ ကံမေကာင္းရင္ ကမၻာႀကီးကလည္း မေကာင္းေတာ့ဘူးေပါ့။ လိုခ်င္ရမက္ေတြ၊ မုန္းတီး စိတ္ေတြ၊ မသိနားမလည္မူေတြ မ်ားေနရင္ စိတ္အပူေတြနဲ႕ ကမၻာကို မီးတုိက္သလိုျဖစ္ ေနတာမို႔ ကမၻာႀကီး မီးကၽြမ္းလာမွာ မလြဲဘူးေပါ့။
ကမၻာ့ၿငိမ္ေဆး
မသတ္ဘူး။ မခိုးဘူး။ ကာမမေဖာက္ျပားဘူး။ မလိမ္ဘူး။ မူးရစ္မသံုးဘူး ဆိုရင္ ကံေကာင္းျခင္း အတြက္ လံုေလာက္ပါၿပီ။ အဲဒါေတြကို မလုပ္ျဖစ္ဘို႔ စိတ္ဓာတ္ေတြကုိလည္း ေျပာင္းလဲျပစ္ ရမယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သတ္တယ္ ညွစ္တယ္။ လုတယ္ ယက္တယ္ ဆိုတာ ေတြက မေကာင္းတဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြကို အေျခခံလာတာမဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ ဆိုးသြမ္းတဲ့ အျပဳအမူ ေတြ မျဖစ္ေပၚဘို႔ ဆိုးသြမ္းတဲ့ စိတ္မိုက္စိတ္ရိုင္းေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ရမွာေပါ့။ အစားထုိး ေျပာင္းလဲပစ္ရမွာေပါ့။ အခ်င္းခ်င္း ရက္စက္ေနမဲ့အစား ခ်စ္ခ်စ္ ခင္ခင္ေနၾကမယ္။ အျပန္ အလွန္ အကူအညီေတြေပး ေဖးေဖးမမ ေနၾကမယ္။ ၀မ္းသာၾကည္ႏႈးမႈ ေတြရွိၾကမယ္။ ၾကင္နာ သနားစိတ္ထားၾကမယ္။ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနၾကမယ္။ ဘယ္ေလာက္ မ်ား ေကာင္း ထားလဲ။ ေနတတ္ရင္ ကမၻာႀကီးက ေပ်ာ္စရာႀကီးပါ။ အခ်ဳပ္က ခ်စ္ခင္ရမယ္။ ၀မ္းေျမာက္ရမယ္။ သနားညွာတာ တတ္ရမယ္။ လ်စ္လ်ဴ ရႈႏိုင္ရမယ္။ ဒါဆို ကမၻာႀကီး ၿငိမ္းၿပီေပါ့။ ၿငိမ္းမွေတာ့ ၿငိမ္ၿပီေပါ့။ ကမၻာႀကီးကုိ ၿငိမ္ေဆးတုိက္ဘို႔ လက္မေႏွးသင့္ဘူး။
အခ်ဳပ္
ကံ၊ စိတ္ဆိုတဲ့ သဘာ၀တရားေတြနဲ႕ကြန္ယက္သဘြယ္ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ဒီေလာကႀကီးကို သဘာ၀တရားေတြနဲ႕ပဲ ျပန္လည္ထိန္းခ်ဳပ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ သဘာ၀မဟုတ္တဲ့ ျပဳင္ဖန္တီးမႈ ေတြနဲ႕ စခန္းသြားလာတာ ၾကာၿပီးပဲ။ ဘာတစ္ခုမ်ား ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာတာ ရွိလို႔လား။ ပိုလို႔သာ ဆိုးဆိုးလာခဲ့တယ္ မဟုတ္လား။ အခ်ဳဳပ္ကို ဆိုရရင္ ကမၻာႀကီး ျပန္လည္ ေကာင္းစား ဘို႔ရာအတြက္ အျပဳအမူေကာင္းေတြ လုိတယ္။ အျပဳအမူေကာင္းေတြ ျဖစ္ဘို႔ စိတ္ထား ေကာင္းေတြလုိအပ္တယ္။ စိတ္ထားေကာင္းေတြျဖစ္ဘို႔ နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ ႀကိဳးစား အားထုတ္ ဘို႔ လုိအပ္တယ္။ ။
