အမ္ဖီးလ္ အင္တာဗ်ဴး ေျဖဆိုျခင္း သို႔ ဘာမွ် ဘာမွ် မတတ္ႏိုင္ပါ

အမ္ဖီး အင္တာဗ်ဴး ေျဖဆိုျခင္း

သို႔ ဘာမွ် ဘာမွ် မတတ္ႏုိင္ပါ

၁၈-၈-၁၁

ယေန႔ ေန႔ ၁- နာရီအခ်ိန္ ပါဠိဌာနတြင္ အမ္ဖီး (M.PHIL) ဒီဂရီဘြဲ႕အတြက္ လူေတြ႕ ၀င္ခြင့္ အင္တာ ဗ်ဴး ေျဖၾကသည္။ ျမန္မာ၊ ထုိင္လန္း၊ တရုပ္၊ ဗိယက္နမ္၊ အိႏိၵိယ စုစုေပါင္း ေက်ာင္းသား ၉ ေယာက္။ တစ္ဦးခ်င္း စီ အခန္းတြင္းသုိ႔ ေခၚ၍ ေမးစစ္သည္။ စစ္ေမးသည့္ ဆရာမ်ားမွာ ပါဠိဌာန ဌာနမွဴး ပေရာ္ဖက္ ဆာ ေဒါက္တာ ေဒ၀ကာ၊ ျပင္ပ examiner မ်ားအျဖစ္ ပေရာ္ဖက္ဆာ ေဒါက္တာ ဗဟုုကာ ႏွင့္ ေဒါက္တာ ဂိုဂိတ္တုိ႔ တက္ေရာက္္ၾကသည္။ အခ်ိန္ေရာက္လွ်င္ အခန္းေစာင့္ မစ္စတာ ကုနာလ က ေက်ာင္းသားမ်ားကို နံပတ္စဥ္ အလုိက္ နာမည္ ေခၚသည္။ ပထမဦးစြာ ေမာင္အိႏၵာ၊ ဒုတိယ ေမာင္ ေခမိသ္၊ တတိယ က စာေရး သူ။ ျမန္မာ ေက်ာင္းသား သံုးေယာက္ ေရွ႕ေနာက္ဆင့္ ေရွးဦးစြာ ေခၚယူစစ္ေမးသည္။ ေမးခြန္းမွာ အထူးအေထြ မဟုတ္ပါ။ မင္းရဲ႕ အမ္ေအ ပညာသင္ႏွစ္ အေၾကာင္းကုိ ေျပာပါ။ မင္းရဲ႕ ေအာင္မွတ္က ဘယ္ေလာက္လဲ။ ဘယ္ ဂရိတ္လဲ။ မင္း လုပ္ခ်င္တဲ့ ဘာသာရပ္က ဘာလဲ။ ဘယ္က ဧရိယာ လဲ စသည့္ ဘာသာရပ္ ဆိုင္ရာ ေျဖလြယ္ သည့္ ေမးခြန္းမ်ားပင္။ အမွန္ေတာ့ အဂၤလိပ္ ႏွင့္ ပါဠိ(ဗုဒၶဇင္ ဘာသာရပ္) အရည္အ ေသြး ဘယ္ေလာက္ ရွိသ လဲ စမ္းသပ္ျခင္းပင္။ စာေရးသူတုိ႔ ျမန္မာ ေက်ာင္းသား သံုးဦးမွာ ကုိယ္ျပဳလုပ္မည့္ ဘာသာရပ္ ႏွင့္ လက္ပြန္း တတီး ရွိထားသူမ်ားျဖစ္၍ ေမးခြန္းအားလံုးကုိ လြယ္ကူစြာ ေျဖဆိုႏုိင္ၾကသည္။

စာေရးသူက '' မိမိ ျပဳလုပ္လုိသည့္ ဘာသာရပ္ နယ္ပယ္မွာ the Buddha's philosophy and psychology ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းမွာ ပါဠိ ပိဋကတ္လာ အဘိဓမၼာဘာသာရပ္ကို ဆိုလိုေၾကာင္း။ အထူးျပဳ သုေတ သနျပဳလိုသည့္ ဘာသာရပ္မွာ စိတ္ျဖစ္စဥ္မ်ား (၀ီထိ=thought process) အေၾကာင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း။ အရွင္ အႏုရုဒၶါ ေရးျပဳထားသည့္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းတြင္ ယင္းအေၾကာင္းမ်ားကုိ အေသး စိတ္ ေဖာ္ျပ ထားေၾကာင္း။ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းသည္ အဘိဓမၼာ ၇ က်မ္းကို အႏွစ္ထုတ္ထားေသာ က်မ္းျဖစ္၍ ယင္းက်မ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ား သည္ အဘိဓမၼာ ၇ က်မ္းမွ အခ်က္အလက္မ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း။ ထို႔ေၾကာင့္ ပါဠိ အ႒ကထာ ဋီကာ က်မ္းမ်ားႏွင့္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္းကို ညွိႏႈိင္းဘို႔ မလြယ္ေသာ္လည္း သိပ္ခက္ခဲမည္ မထင္ပါေၾကာင္း။ သုိ႔ေသာ္ က်မ္းျပဳ ဆရာ အရွင္အႏုရုဒၶါသည္ ေအဒီ ၆ ရာစု ေလာက္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ သူျဖစ္ေၾကာင္း။ ၃င္းအရင္ ( ပါဠိပိဋကတ္အျပင္ ) မည္သူမ်ားက ဒီလုိ ၀ီထိေတြ အေၾကာင္းကုိ ေျပာျပထား ခဲ့ေသးလဲ။ ဒီ၀ီထိေတြရဲ႕ (source) ပင္မ ေရေသာက္ျမစ္ က ဘယ္ ( သူ၊ ဘယ္က်မ္းေတြ ) က အစပ်ိဳးမွတ္တမ္း တင္ခဲ့တာလဲ။ ေနာက္ၿပီး ဗုဒၶဇင္ ဂိုဏ္းခြဲတစ္ခုျဖစ္တဲ့ မဟာယာန က်မ္းစာေတြမွာေကာ မဟာယာန ဆရာႀကီး မ်ားျဖစ္ၾက တဲ့ အရွင္နာဂဇၨဳန၊ ဓမၼကိတၱိ၊ ၀သုဗႏၶဳ တို႔ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိ ေျပာခဲ့ၾကေသးလဲ။ တစ္ျခား ဟိႏၵဴ၊ ဂ်ိန္းက်မ္းစာေတြြမွာ ေကာ ဘယ္လို တင္ျပထားတာ ရွိလဲ။ ဒါကို အဓိကထား သုေတသနလုပ္လိုသည့္ စာ တမ္းျဖစ္ ေၾကာင္း '' ေျပာသည္။

'' မင္း မဟာယာန က်မ္းစာေတြေကာ ေလ့လာဘူးသလား'' ( ေဒါက္တာ ေဒ၀ကာ ေမး)

'' မေလ့လာဘူးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအတြက္ ငါ့မွာ ဆရာလိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီ (မင္း တို႔ ဆီ) မွာ ဆက္ လက္ ပညာသင္လုိျခင္းျဖစ္တယ္။''

'' အဲဒီအတြက္ အဂၤလိပ္စာ ေကာင္းဘို႔ လိုလိမ့္မယ္။ ပီအိပ္ခ်္ဒီစာတမ္းဆုိ ပုိေကာင္းတာေပါ့ ''

ေဒါက္တာ ဂိုဂလိတ္က philo ဘာသာရပ္က စိတ္ျဖစ္စဥ္ အေၾကာင္း အခ်ိဳ႕ကို္ ေျပာေနေသး သည္။ သို႔ေသာ္ ေမးခြန္းမလာ။ ေဒါက္တာ ဗဟုကာ ကေတာ့ ဘာမွ မေမးပဲ စာေရးသူ၏ ေက်ာင္းသားမွတ္တမ္း စာရြက္ဖိုင္ကိုသာ လွန္ေလွာၾကည့္ေန၏။ ထိုမွ်ျဖင့္ စာေရးသူ၏ အင္တာဗ်ဴး လူေတြ႔စစ္ေမးမႈ ကိစၥသည္ ၿပီးဆံုး သြားသည္။ အခန္းထဲက ထြက္လွ်င္ ဗိယက္နမ္ သီလရွင္ က အနားလာ၍ ေမးလာ၏။

'' ဘာေတြ ေမးတာလဲ ဟင္၊ ခက္သလား။ ''

'' သိပ္အခက္ႀကီး မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္မွာ အမ္ေအ ၿပီးတာလဲ။ ဘယ္ခုႏွစ္လဲ။ မင္းလုပ္ခ်င္တာ ဘယ္လို ဘာသာ ရပ္မ်ိဳးလဲ။ ဘယ္ ဧရိယာ(နယ္ပယ္)ကလဲ။ ဒါပါပဲ။ လူတိုင္းကို ဒါပဲ ေမးမွာပဲေလ''

'' ငါေတာ့ ခက္လိမ့္မယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ (ကုလားေတြ) ေျပာတာေတြကို ေကာင္း ေကာင္း နားမ လည္ဘူး။''

'' မခက္ပါဘူး။ မင္းဘယ္မွာ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့တာလဲ ေမးတဲ့အခါ ဘယ္မွာ ဘယ္ခုႏွစ္ တန္းေျပာရံုပဲ။ မင္း လုပ္ဘို႔ စိတ္ကူးထားတဲ့ ဘာသာရပ္က ဘာလဲ''

'' ၀ိနယပိဋက ''

'' စာတမ္း ေခါင္းစီးက ဘာလဲလို႔ ေမးရင္ ''

'' Four noble truths =သစၥာေလးပါး''

'' အင္ မဟုတ္ေသးဘူးေလ။ သစၥာေလးပါးက သုတၱန္ပိဋကမွာ အဓိက လာတာေလ။ ၀ိနယ ပိဋကမွာ မဟုတ္ ဘူး။ မင္း နားလည္လား။ ေခါင္းစီးက သစၥာေလးပါး။ ဧရိယာက သုတၱ၊ ပိဋက သံုးပံုကလို႔ ေျပာရင္လည္း ရပါ တယ္။''

ညပိုင္းတြင္ စာေရးသူ ၾကားသိရသည္မွာ ေက်ာင္းသား ၉ေယာက္အနက္ ၈ ေယာက္ ေအာင္၍ တစ္ဦး က်ရႈံုး သတတ္။ ယင္း အင္တာဗ်ဴး က်ရံႈးေသာ သူမွာ ယင္း ဗိယက္နမ္ သီလရွင္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ သူမ၏ အဓိက ျပႆနာမွာ ေမးသည္ကို နားမလည္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း။ ျပဳလုပ္လုိေသာ ဘာသာရပ္ရဲ႕ ဧရိယာ ကို ေျပာပါ ဟု ဆရာေမးေသာအခါ ပူေနးဟု ေျဖသတတ္။ စာေရးသူမွာ သူမအတြက္ စိတ္မေကာင္းျခင္းႀကီး စြာ ျဖစ္ရံုမွတစ္ပါး အျခား အျခား ဘာမွ် ဘာမွ် မတတ္ႏုိင္ေတာ့ပါ။

၁၉-၈-၁၁

အမွတ္မထင္ စကားမ်ားျခင္း(၂)

အမွတ္မထင္ စကားမ်ားျခင္း(၂)

''ဒါေပမယ့္ ခုေခတ္က ဘုရားရွင္ေခတ္ကလို မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အရာရာဟာ ေျပာင္းလဲ ကုန္ၿပီ။ (ဘုရားစကား မ်ားသည္ မူလအတိုင္း မဟုတ္ေတာ့ ဟုဆိုလုိ)။ လိုက္နာမႈမွာလည္း အရင္လုိ မဟုတ္ၾကေတာ့ဘူး။''

'' ဟုတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တို႔ လုိက္နာႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနရမယ္။ ဒီေန႔ မလုိက္နာႏိုင္ရင္ နက္ျဖန္ လိုက္ နာႏိုင္ေအာင္ တို႔ႀကိဳးစားေနရမယ္။ ဒီလုိမွ မလိုက္နာႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ တုိ႔ဟာ လူေတြနဲ႔ ဘာမွထူးမွာ မဟုတ္ေတာ့ ဘူး။ လူေတြက တို႔ကုိ ဘာျဖစ္လုိ႔ လွဴဒါန္း ေနတယ္ ဆိုတာကိုေကာ မင္းသိရဲ႕လား''

'' ဒါေပမယ့္ ငါ့ကိုယ္ငါ ဘယ္ေတာ့မွ ျမင့္တယ္လုိ႔ မေတြးခဲ့ဘူး။ လိုအင္ဆႏၵေတြ အျပည့္နဲ႔မို႔ သိပ္ၿပီးလည္း လူေတြနဲ႔ ထူးတယ္ မထင္ဘူး။''

''မွန္တယ္။ အက်င့္ဆိုတာ ရွိတယ္။ စိတ္က မေကာင္းတာ ျဖစ္ဦးေတာ့ ကိုယ္နဲ႔ ႏႈတ္မွာ မျဖစ္ဘို႔ ေစာင့္စည္းႏိုင္ ရမယ္။ ဒီေစာင့္စည္းမႈက လူေတြနဲ႔ မတူေအာင္ လုပ္လိုက္တာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြက သူတုိ႔နဲ႔ မတူပါလား ဆုိၿပီးေတာ့ လွဴၾက ဒါန္းၾကတာေပါ့။ ေလးစားၾက တာေပါ့။ ''

'' ငါ ကေတာ့ သူမ်ား လွဴတာ ဒါန္းတာေတြကို လက္ခံရတာကို မေပ်ာ္ပုိက္ဘူး။ ကုိယ့္ကိုယ္ကိုလည္း မေက်နပ္ ဘူး။''

'' ဒါက မဆန္းပါဘူး။ လူတိုင္း ေပးခ်င္တဲ့ အလုပ္ကိုပဲ လုပ္ခ်င္ၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ မေက်နပ္ တာကေတာ့ လူတိုင္းလိုပါပဲ။ ျဖစ္ခ်င္တာေတြ မ်ားသေလာက္ မေက်နပ္မႈေတြ မ်ားေနမွာပဲေလ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအလိုဆႏၵေတြ ကင္းေအာင္ တရားက်င့္ၾကတာေပါ့''

(သူေျပာလုိေသာ မေက်နပ္မႈမွာ အျမဲတမ္း ကရုဏာျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆိုလုိျခင္းျဖစ္၊ စာေရးသူက တစ္ မ်ိဳးေျပာမိ)

'' ငါ့ အျမင္။ ဟုတ္တယ္ ငါ့အျမင္လုိ႔ပဲ ေျပာၾကပါစုိ႔။ ငါ့အျမင္ကေတာ့ သူတို႔(ရဟႏၲာျဖစ္ေအာင္ က်င့္ေနတဲ့ သူေတြ) နဲ႔မတူဘူး။ ကိေလသာ ကုန္ေအာင္လည္း တရားအားမထုတ္ခ်င္ဘူး။ အဲလို စိတ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ရတဲ့ လုပ္ငန္းကလည္း တကယ္တမ္း ခက္တယ္ဆိုတာကုိ ငါလက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဓိက ငါလုပ္ခ်င္တာ ကေတာ့ သူမ်ားေတြကို ငါ အကူအညီေတြ ေပးခ်င္တယ္။ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားေတြကုိ စားစရာေတြ၊ ပုိက္ ဆံေတြ ေပးၿပီး ကူညီေထာက္ပံ့ခ်င္တယ္။ မ်က္ႏွာလႊဲ မေနခ်င္ဘူး။ သနားေနတဲ့ စိတ္ကုိ အၿမဲ တမ္း ေမြးျမဴထားခ်င္တယ္။''

'' ဟာ ဒါ ေကာင္းတာေပါ့။ ဘာမွ အျပစ္ေျပာစရာ မရွိပါဘူး။ ဒါ ဘုရားအေလာင္း စိတ္ဓာတ္ပဲ။ ဒီစိတ္ဓာတ္ကို ပါဠိမွာ ကရုဏာလုိ႔ ေခၚတယ္။ သူမ်ား ဆင္းရဲဒုကၡေတြကုိ ပယ္ရွားလုိတဲ့ စိတ္ သေဘာတစ္ခုပဲ။ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ကို ေမြးျမဴေနရင္ ဒါဟာ ကမၼ႒ာန္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ဘုရား ေျပာထားတာရွိတယ္။ ကရုဏာ ကမၼ႒ာန္းေပါ့။ ဒီေတာ့ ကိေလသာ ကင္းေအာင္ လုပ္ေနတဲ့ သူေတြလည္း ဘာမွ အျပစ္ေျပာစရာ မရွိသလုိ မင္းလုိ ဘုရားေလာင္းစိတ္ဓာတ္ ေမြးျမဴေနတဲ့ သူေတြကုိလည္း ဘာမွ အျပစ္ေျပာစရာ မရွိပါဘူး။ ဘာလုိ႔လဲ ဆိုေတာ့ အားလံုးက အေကာင္း ေတြခ်ည္း ျဖစ္ေနၾကလို႔ပဲေလ။ ''

စာေရးသူက ရဟႏၲာႏွင့္ ဘုရားေလာင္းက်င့္စဥ္ တန္းညွိျပလုိက္ေသာအခါ မတူကြဲျပား ထူးျခား တယ္လို႔ ေျပာလိုေသာ သူ႔အယူမွာ ေလခတ္ေသာ တိမ္ပုပ္ကဲ့သို႔ အေ၀းသုိ႔ လြင့္ေပ်ာက္ သြားတယ္။

'' ေနစမ္းပါဦး မင္းတို႔ႏိုင္ငံကုိ တုိ႔သိထားတာက ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခု အေျခအေနက ခရစ္ယာန္ေတြက မ်ားေနတယ္ မဟုတ္လား။ ကမၻာမွာ ခရစ္ယာန္ ဘာသာတိုး တက္ေရး အတြက္ စိတ္ထက္သန္ဆံုး က ကုိရီးယားေတြလို႔ နာမည္ႀကီးေနတယ္။ ဟုတ္လား။''

'' ဟုတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစု စိတ္ဓာတ္က ဗုဒၶဘာသာ စိတ္ဓာတ္ပါ။ ဗုဒၶဘာသာ ေကာင္းတာကိုလည္း သူတို႔ အသိအမွတ္ ျပဳၾကတယ္။''

''ဒါ ကေတာ့ကြာ ကမၻာ့ဘာသာ တရားေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာက အေကာင္းဆံုးဆိုတာ ကမၻာ့ဘာ သာ ေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြေတာင္ အသိအမွတ္ ျပဳၾကေသးတာပဲ။ ဗုဒၶဘာသာကုိ အေကာင္း လို႔ ျမင္ တာေလာက္ေတာ့ မဆန္းေသးပါဘူး။ ဆန္းတာက ဗုဒၶဘာသာ လူဦးေရ ေလ်ာ့က် လာျခင္းပဲ။ ကဲ အခုဆို မင္း တို႔ ႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာက ရာခုိင္ႏႈန္း ၃၀ ပဲ ရွိၿပီးေတာ့ ခရစ္ယာန္ က ရာခုိင္ႏႈန္း ရ၀ ေလာက္ ရွိတယ္လုိ႔ ငါတို႔ ၾကားသိေနရတယ္။''

''အဲလို မဟုတ္ပါဘူး။ ခရစ္ယာန္လည္း ၃၀ ေလာက္ပါပဲ။ တို႔ႏုိင္ငံက ဘာသာေရးႏုိင္ငံ မဟုတ္ ဘူးေလ။ အဲေတာ့ ဘာသာတရားေတြ အၿပိဳင္ရွိေနတာ ဒါ တစ္မ်ိဳးေကာင္းပါတယ္။ အျမင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အယူ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပါ့။ ႀကိဳက္တာ ကုိးကြယ္ၾကေလ။''

''ဒါဆို မင္းတို႔ တာ၀န္က ဘာလဲ။ မင္းတို႔ကုိ လူေတြက လွဴဒါန္း ေပးကမ္းေနတာ ဘာ အတြက္လဲ။ ''

'' စိတ္ကုိ ျဖဴစင္ေအာင္ က်င့္ဘို႔ပဲေလ''

'' မဟုတ္ေသးဘူး တာ၀န္ဆိုတာ ရွိေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ေန လုိ႔ပဲ။ ဘုရားက ဒီ သံဃာ့အဖြဲ႕အစည္းႀကီး ထားခဲ့တာ အလကား မဟုတ္ဘူး။ သူ႔တရားေတာ္ ေတြကို ထိန္းသိမ္းဘို႔၊ လူအမ်ား နားလည္ေအာင္ ျဖန္႔ျဖဴးဘို႔အတြက္ ျဖစ္တယ္။ ဒါ မင္းတို႔ ငါတို႔ တာ၀န္ေတြပဲ။ ''

'' ဗုဒၶဘာသာက ဘာသာတရားတစ္ခုမွ မဟုတ္ပဲ။ ၿပီးေတာ့ ဘာသာတရားတိုင္းကလည္း အေကာင္းကိုပဲ ညႊန္ျပေနတာပဲ မဟုတ္လား။ ''

''ဗုဒၶဘာသာကုိ ဘာသာတရားတစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ ငါ မေျပာပါဘူး။ တစ္ျခား ဘာသာတရားေတြ ကိုလည္း မေကာင္းဘူးလို႔ ငါ မေျပာပါဘူး။ မင္းတာ၀န္က ဘာလဲ ဆိုတာ သိဘို႔လိုတယ္။ အျခား ဘာသာက လူေတြက သူတို႔ဘာသာ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေနၾကသလို မင္းတို႔ ငါတို႔က လည္း ငါတို႔ ဘာသာတရားကို လူအမ်ားနား လည္ေအာင္ လုပ္ၾကရမွာပဲ မဟုတ္လား။ ဘာျဖစ္ လို႔လဲဆိုေတာ့ မင္းတို႔ ငါတို႔က ဗုဒၶအဖြဲ႕အစည္း ထဲမွာ ေရာက္ေနလို႔ပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ မင္း တုိ႔ႏုိင္ငံက ဗုဒၶဘာသာနဲ႔စ ခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံ တစ္ခုပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ရိုးရာ ဘာသာျဖစ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာကို ဆက္ထိန္းထားဘို႔ လုိတယ္ဆိုတာကို ငါေျပာလုိရင္းပဲ။ မင္းတို႔ ႏိုင္ငံက အျခားဘာသာတရားေတြနဲ႔ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့တာ ဆုိရင္ ငါ ဒီလို စကားမ်ိဳး ေျပာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။''

''ဘာသာတရား က်ဆံုးတယ္ဆုိတာ အဲဒီဘာသာရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ညံ့ဖ်င္းမႈပဲလုိ႔ တြက္လို႔ ရတယ္။ လုပ္ၾကစမ္းပါ မင္းတို႔ (မဟာယာန)ေတြက လူေတြနဲ႔ ပုိနီးပါတယ္။ အံ့စရာ ေကာင္းတာက ဒီေလာက္ လူမႈေရးေတြလုပ္ၿပီး လူေတြနဲ႔ လက္ပြန္းတတီးရွိေနတဲ့ မင္းတုိ႔ ( မဟာယာန ေတြ) က တို႔(ေထရ၀ါဒ) ထက္ ပုိမို တိုးတက္ေနရမွာ အခုေတာ့ ဟိုက ႏွင္ ဒီက ႏွင္နဲ႔။ ''

'' ဘယ္က ႏွင္တာလဲ''

'' အေျခအေနကို သံုးသပ္ျပတာပါ။ လားမားႀကီးတို႔ အဖြဲ႔ကို တိဘက္ကေန တရုပ္က ႏွင္လုိက္ တာ အိႏၵိယ ကိုေျပးလာရတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၿပီလဲ။ အိႏၵိယမွာလည္းၾကည့္ ဟိုေရွး ေရွး (နာလႏၵာတကၠ သိုလ္ႀကီး ေခတ္) ကတည္းက ဟိႏၵဴေတြ မြတ္ေတြက ႏွင္လုိက္တာ ခုခ်ိန္ထိ ျပန္လည္ မတည္ ေဆာက္ႏိုင္ၾကေသးဘူး မဟုတ္ လား။ ဂ်ပန္။ တရုပ္ၾကည့္ ဗုဒၶဘာ သာဟာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုမွာပဲ ရွိေနတယ္။ အခုေခတ္ မင္းတို႔ႏိုင္ငံ ကုိၾကည့္ ဗုဒၶဘာသာ ဦးေရေတြထက္ အျခားဘာသာ ဦးေရက တစ္ဟုန္ထိုး တက္ လာၿပီး လႊမ္းမိုး ေတာ့မယ္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကအစ ခရစ္ယာန္ျဖစ္ေနေတာ့ မင္းတို႔ ဗုဒၶဘာသာေတြ မ်က္ႏွာ မရဘူး မဟုတ္ လား။ ဒါေတြက မင္းတို႔ႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာကုိ ႏွင္ထုတ္ျခင္း တစ္မ်ိဳးပဲလို႔ ငါထင္တယ္။ ဘယ္လုိ ပဲ ျဖစ္ေနေန မင္းတို႔ႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာ အေျခအေနက ေကာင္းပါေသးတယ္။ ေနာက္မ က်ေသးပါဘူး။ မင္းတို႔ ႀကိဳးစားၾကဘို႔ပဲ လုိပါတယ္။ ''

မွတ္ခ်က္။ ၃-၈၀-၁၁=ေန႔က စကားေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားထဲမွ အခ်ိ႕ကို စာကညစ္ ေရးျခစ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အမွတ္မထင္ စကားမ်ားျခင္း

ဒီေန႔ ေန႔လည္စာ စားေနတုန္းမွာ ကုိရီးယား ရဟန္း ေရာက္လာတာနဲ႔ သူနဲ႔ အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာၾကာ စကားေတြ ေျပာ ျဖစ္ၾကတယ္။ သူကလည္း စာေရးသူလို (အဂၤလိပ္ စကား ေလ့က်င့္တဲ့အေနနဲ႔) စကားမ်ားသူ သို႔မဟုတ္ သူ႔အျမင္ ကုိယ့္ အျမင္ ဖလွယ္ခ်င္သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္တာမို႔ ဘက္ရွိရင္ (အခ်ိန္ရ၊ အႀကိဳက္ေတြ႔ရင္) မထတမ္း ေျပာဘို႔ မခဲယဥ္းတဲ့ သူပဲ။ ေျပာၾကတဲ့ အေၾကာင္း အရာေတြက ဘာသာေရး အေၾကာင္းပဲ မ်ားပါ တယ္။ သူက ဒီႏွစ္မွ ေရာက္လာ တဲ့ ေက်ာင္းသား၊ ဆန္းစစ္ကရစ္ဌာနမွာ ဒီပလိုမာ သင္တန္းတက္ဘို႔ စာရင္း သြင္းထားတယ္ လို႔ ေျပာတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီလို စကား စ ျဖစ္သြားတယ္။

''ပါဠိဌာနမွာ ဘာလို႔ မလုပ္တာလဲ။ တုိ႔ဘုရားက ပါဠိဘာသာနဲ႔ သူတရားေတြကို ေဟာခဲ့ တာပဲ''

'' ငါ ပါဠိစာ မသင္ခ်င္ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပါဠိဘာသာကေန ကိုရီးယားလုိ ဘာသာျပန္ ထားတဲ့ နိကာယ္ က်မ္းေတြကို လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္ေလာက္ ငါ ေလ့လာဘူးလို႔ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ငါ့အ တြက္ ပါဠိမလိုေတာ့ဘူး။ ''

ဘုရားတပည့္ ရဟန္းတစ္ပါးက ပါဠိစာမလိုဘူး လို႔ ေျပာတာ ထူးဆန္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ မဟာ ယာနေတြက ပါဠိ စာထက္ ဆန္စစ္ကရစ္ဘာသာကိုသာ အေလးထား သင္ၾကားၾကတယ္ ဆိုတာကို သိထားရင္ သူ ဒီလုိ ေျပာတာ မဆန္းဘူးလုိ႔ ေျဖသာတယ္။

'' ႏို႔ ဘာျဖစ္လို႔ ဆန္စစ္ကရစ္ သင္တာလဲ''

''အိႏၵိယ ဖေလာ္ေတြ၊ နာဂဇၨဳန ဖေလာ္ေတြကို မူရင္းက် က် သိခ်င္လုိ႔ပဲ။ သူတို႔ (ဆန္းစစ္ ကရစ္ ဘာသာနဲ႔ ) ေရးထားတဲ့ က်မ္းစာေတြကို ငါ ႏႈိုင္းယွဥ္ၾကည့္ခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငါ သင္ တာပါ၊ ဆန္စစ္ကရစ္သင္တာက ပါဠိစာသင္တာထက္ ငါ့ႏိုင္မွာ ငါ့အတြက္ အဓိပၸါယ္ပုိ ရွိမယ္ လို႔ ငါထင္တယ္ေလ ''

ပါဠိစာကို မဟာယာနေတြ ဘာျဖစ္လုိ႔ မ်က္ႏွာလႊဲေနၾကတာလဲ စဥ္းစားလုိ႔ကုိ မရဘူး။ သူက အေရွ႕တုိင္း ဖေလာ္၊ အေနာက္တိုင္း ဖေလာ္။ ဗုဒၶဇင္ ႏွင့္ အျခားဘာသာ တရားမ်ားရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ စတာေတြ ကုိ ေျပာလာ တယ္။ နာဂဇၨဳန၊ ဓမၼကိတၱိရဲ႕ ဖေလာ္ အေၾကာင္းေတြလည္း ပါတယ္။ သူ ေမာေလာက္ေအာင္ ေျပာၿပီးမွ စာေရး သူက ေကာက္ခ်က္ခ် ေျပာတာပါ္။

'' အေနာက္တိုင္း ဖေလာ္နဲ႔ အေရွ႕တိုင္း ဖေလာ္ေတြအားလံုးက အေျခခံအားျဖင့္ အတူတူပါပဲ''

'' ဘယ္လို တူတာလဲ''

'' သူတို႔ အားလံုး အတၱမွာ လမ္းဆံုးၾကတာခ်င္း တူၾကတာကို ေျပာတာပါ။ အေရွ႕တုိင္း (အိႏၵိ ယ) ဖေလာ္ေတြက အတၱ (ျဗဟၼာ)မွာ လမ္းဆံုးၿပီးေတာ့ အေနာက္က ေဂါ့ဒ္မွာ လမ္းဆံုးၾကတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အေျခခံ သေဘာ အားျဖင့္ ေယဘုယ် တူတယ္လုိ႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ အေနာက္ တိုင္း ဖေလာ္ေတြက လြတ္လြတ္လပ္ လပ္ ေတြးေခၚ တတ္ေတာ့ ဗုဒၶ၀ါဒနဲ႔ အေတာ္ ေလး သြားတူတာကုိ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ- အရာရာဟာ အျမဲ တမ္း ေျပာင္းလဲေန တယ္ဆိုတဲ့ ဗုဒၶေဟာေျပာခ်က္ကို သူတို႔ အားလံုးလုိ လုိက္ေျပာၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶက အျပည့္အစံု အေသးစိတ္ေျပာျပခဲ့ေပမယ့္ သူတို႔ကေတာ့ အခ်က္အလက္ အခ်ိဳ႕သာ ေျပာျပႏိုင္ၾကတယ္။ ''

'' ငါ ရဟႏၲာမျဖစ္ခ်င္ဘူး၊ နိဗၺာန္ကိုလည္း မေရာက္ခ်င္ဘူး''

သူ႔ စကားေတြက တစ္ဖက္ကုိ ေစာင္းေနတယ္ ဆုိတာ ထင္ရွားတယ္။ မဟာယာနေတြရဲ႕ သေဘာ ကုိ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေစာေၾကာမိထားတာမို႔ သူဘာကို ရည္ရြယ္ၿပီး ေျပာေနတယ္ ဆုိတာကို စကားထြက္ လာတာနဲ႔သိႏိုင္တယ္။ ေထရ၀ါဒ က ရဟႏၲာျဖစ္ေရး နဲ႔ နိဗၺာန္ေရာက္ ေရးကိုပဲ အေလးထားၿပီး အျခားကိုေတာ့ အေလးမထားဘူးလို႔ မဟာယာန အမ်ားစုက ေတြးထင္ထားၾကတယ္။ ျပႆနာ မဟုတ္တာကို ျပႆနာ ရွာ တတ္ၾကတာ သူတို႔ရဲ႕ ေခါက္ရိုးက်ိဳးေနတဲ့ အက်င့္ပဲေလ။ ဒီေတာ့ ေသာက္လက္စ ေရေႏြးၾကမ္းခြက္ ကို ေဘးမွာ အသာခ် ထားလုိက္ၿပီး သူ႔ကုိ ေမးလုိက္တယ္။

'' မင္းက အဲလို ေျပာလို႔ ငါ ေမး ပါရေစ။ နိဗၺာန္ေရာက္တာနဲ႔ ရဟႏၲာျဖစ္တာ မေကာင္း လို႔လား။

'' ငါ ရဟႏၲာ မျဖစ္ခ်င္ဘူး''

'' မင္း ျဖစ္ခ်င္တာ မျဖစ္ခ်င္တာကုိ ငါ ေမးတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါက မင္း အပိုင္း။ အခု ငါေမးေန တာက အဲဒီ ၂ ခုက မေကာင္းဘူးလား၊ ေကာင္းသလား ဆုိတာပဲ။''

'' အဲဒါ ေကာင္းပါတယ္''

'' ေအး ဟုတ္ပီ။ ဒါဆိုရင္ အဲဒီ ၂ ခုက ဘာမွ အျပစ္ေျပာစရာ မရွိေတာ့ဘူး။ မင္း မႀကိဳက္ဘူး ႀကိဳက္တယ္ ဆိုတာကေတာ့ မင္း အပိုင္းေပါ့ ဟုတ္လား။ ကဲ မင္း အျမင္ ဆက္ေျပာပါဦး''

အားရပါးရ ေျပာမယ္ အလုပ္မွာ ေမးခြန္း အေမးခံရတာေၾကာင့္ ေအာက္သက္သက္ ျဖစ္ ေကာင္းျဖစ္လိမ့္မယ္။ ပုဂၢိဳလ္နဲ႔ ဓမၼ မကြဲပဲ လံုးခ်ာလုိက္ အေတာ္မသတ္ ေအာင္ ေျပာေနမွာစုိး လုိ႔ ေစာေစာက ႀကိဳရွင္းထားတဲ့ သေဘာပါ။

''ငါတုိ႔ ႏိုင္ငံမွာ အခ်ိဳ႕ရဟန္းေတြရွိတယ္။ သူတို႔က ရဟႏၲာျဖစ္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာကိုမွ သူတို႔ ဂရုမစိုက္ၾကဘူး။ အားလံုးကို ငါတို႔နဲ႔ မဆိုင္ဘူးဆိုၿပီး မ်က္ႏွာ လႊဲေနၾကတယ္။ သူတို႔ တရားပဲ သူတုိ႔ အားထုတ္ေနၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕ ရဟန္းေတြ လူမႈေရးေတြ လုပ္တာေတြကုိ ေတာင္ အျပစ္ေျပာခ်င္ၾကတယ္။ ဥပမာ တိုင္းျပည္အတြက္ ဆႏၵျပတာမ်ိဳးေတြကို ဒါ ငါတို႔နဲ႔ မဆိုင္ဘူး ဆိုၿပီး တားျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါ့အျမင္ကေတာ့..။''

ဒါဟာ သူတို႔ ႏိုင္ငံက တကယ့္ အေျခအေန ဟုတ္ေကာင္းမွ ဟုတ္ေပမယ္။ သုိ႔ေသာ္ သူေျပာ လုိရင္းက လူမႈေရး မလုပ္ပဲ ရဟႏၲာျဖစ္ေရး က်င့္ေနတာသည္ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းျခင္း တစ္မ်ိဳး ပဲလုိ႔ ဆိုလုိတယ္။ ဒီစကားကလည္း တစ္ဖက္(ေထရ၀ါဒ) ကုိ ေစာင္းေျပာေနသလားဆုိတာ သံသယ၀င္စရာပဲ။ သူ႔စကားကုိ ဆံုးေအာင္ နား မေထာင္ႏိုင္ေတာ့ပါ။

''တို႔ ရဟန္းေတြဆိုတာ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ဘုရားစကားအတိုင္း လုပ္ၾကရမွာပဲ။ ဘုရားက မလုပ္နဲ႔ လုိ႔ ေျပာထား တာေတြ တုိ႔မလုပ္ပဲ။ လုပ္ပါလို႔ ေျပာထားတာေတြကို တုိ႔လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တို႔ ဘုရား စကားေတြကို မ်ားမ်ားသိထားသင့္တယ္။ မသိဘူးဆိုရင္ တို႔ အျပစ္ေတြ လုပ္မိမယ္။ သိထားရင္ တို႔ အျပစ္ကင္းတာေတြခ်ည္း လုပ္ျဖစ္မယ္၊ ေျပာျဖစ္မယ္။''

ဒီ စကားမ်ိဳးက ေထရ၀ါဒ အခ်င္းခ်င္းဆုိ ဘာမွ ျပန္လည္ ေမးစရာ မလိုတဲ့ စကားမ်ိဳးပါ။ ခုဟာက သူက မဟာ ယာန ျဖစ္ေနေတာ့ ခပ္ဆန္းဆန္း ျဖစ္ေနတာေပါ့။ သူတို႔က ဘုရား စကားေတာ္ကို ခၽြင္းခ်က္မရွိ ယံုတဲ့ သူေတြမွ မဟုတ္တာပဲ။ ဘုရားစကားေတာ္ေတြက ႏွစ္ၾကာ ခဲ့ၿပီမို႔ ေခတ္ႏွင့္အညီ ျပင္ဆင္ က်င့္သံုးသင့္တယ္ ဆုိတာ သူတို႔ရဲ႕ လက္ကုိင္ ၀ါဒပဲေလ။

'' ဘုရား စကားဆုိတာ ဘာကို ေျပာတာလဲ။''

''ဘုရားစကားဆုိတာ ၀ိနည္း သုတၱန္ အဘိဓမၼာတရားေတြကို ေျပာတာပဲ။ အဲဒါေတြကို သိေအာင္ တို႔ အၿမဲ တမ္း ေလ့လာေနရမယ္။ ၿပီးေတာ့ လုိက္နာ က်င့္သံုးေနရမယ္။ သိၿပီး မက်င့္ရင္လည္း ဒါ မဟုတ္ေသးဘူး။ အက်င့္က အဓိက ပဲ။ ''

ေက်ာင္းေပၚက တုတ္ (သို႔) I am really salute Myanmar Bhante

ဒီေန႔ သင္တန္းက ျပန္အလာ လမ္းမွာ မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း က ငါ ျမန္မာ ဘေႏၲေတြကို တကယ့္ကုိ ေလးစား ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဘိဓမၼာကို သူတို႔ သိပ္သိၾက လို႔ပဲ။ အဘိဓမၼာ ဘာသာရပ္က သိပ္ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕ နက္နဲတာပဲ။ ဒါကို ျမန္မာ ဘေႏၲေတြ ေကာင္း ေကာင္း သိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငါ တ ကယ္ ေလးစား တယ္ဆိုတာကုိ ေျပာတာပါ။

ဒီေန႔ မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း ဘာအႀကိဳက္ေတြ႔သြားသည္ မသိ။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ျမန္မာ ဘေႏၲေတြကုိ ခ်ီးက်ဴးခန္း ဖြင့္ေနေတာ့သည္။

အခု ငါ ဆို ဘယ္ေလာက္ ကံေကာင္းတဲ့လူလဲ။ ၾကည့္စမ္း ဒီလို နက္နဲတဲ့သေဘာတရားေတြ ကို မင္းဆီက တစ္ဆင့္ သိခြင့္ ရေနတယ္။ ဒါဟာ ငါ့ဘ၀မွာ သိပ္ထူးတဲ့ ကုသိုလ္ကံပဲလုိ႔ ငါ ေတြးတယ္။

++++++++++++++++++

အဘိဓမၼာသင္တန္းေပးေနတာ အခုဆို သမုစၥည္းပုိင္း ေဗာဓိပကၡိယသဂၤဟ အခန္းကို ေရာက္ ေနၿပီ။ မေန႔က ဒီအခန္းကုိ စကိုင္ေတာ့ ဘေႏၲ သုဒႆန ႏွင့္ ဘေႏၲ သုေမဓာတုိ႔ လာ ထုိင္ၾကတယ္။ ေနာက္ ဘေႏၱသုဂတ ပါ ဒကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ရုတ္တရက္ ကိစၥတစ္ခုနဲ႔ ရာက္လာၿပီး သင္တန္းကုိလာထိုင္တာမို႔ အဘိဓမၼာ သင္တန္းေလးမွာ အမွတ္မထင္ လူစံုသြားတယ္။ သူတို႔က အိႏၵိယႏိုင္ငံသား ဘေႏၲေတြျဖစ္ၾကတယ္။ သုဒႆ နႏွင့္ သုေမဓာတို႔က တကၠသုိလ္ထဲက ဗုဒၶ၀ိဟာရမွာေနၾကၿပီး သုဂတကေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲ က ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း မွာ ေနတယ္။

ေဗာဓိပကၡိယ ဆုိတာ ဘာလဲဆိုတာနဲ႔ စတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၀ုိင္း ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ မစ္စတာ ဆန္းေဂ်း က ဘိကၡဳနာဒရ ရဲ႕ a manual of Abhidhamma စာအုပ္ကို ကိုင္ထားတယ္။ ဘေႏၲသုေမဓာ ကေတာ့ ေဒါက္တာ မင္းတင္မြန္ရဲ႕ the essence of Buddha abhiddhamma စာအုပ္။ စာေရးသူကေတာ့ ဘိကၡဳေဗာဓိ ရဲ႕ comprehensive manual of Abhiddhamma စာအုပ္။ ေဗာဓိပကၡိယ နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာသာျပန္ခ်က္ေတြ မတူၾကဘူး။ ဘိကၡဳေဗာဓိက requisites of Enlightenment, ဘိကၡဳနာဒရ က factors of Enlightenment, ေဒါက္တာ က Enlightenment-factors လို႔ ဘာသာျပန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ သေဘာတရားတစ္ခုတည္းပါပဲ။ ရွင္းျပတဲ့အခါ စကား လံုး ေ၀ါဟာရ ရင္းျမစ္ကုိ ကိုင္ၿပီး ေျပာရတယ္။ ေဗာဓိ ဆုိတာ သစၥာေလးပါးကို သိတဲ့ဥာဏ္ကို ေျပာတာပဲ။ အဲဒါကုိ အဂၤလိပ္က Enlightenment လို႔ဆိုတယ္။ ပကၡ ဆိုတာ အသင္းအပင္းကို ေျပာတာပဲ။ ဘာသာျပန္ရင္ party, friend, association ေပါ့၊ ေဗာဓိပကၡ -ေဗာဓိ ဥာဏ္ရဲ႕ အသင္း အပင္း၊ အဖြဲ႔အစည္း၊ Enlightenment of association လို႔ ေပါ့။ iya ဆိုတာကေတာ့ အဲဒီ ေဗာဓိ အသင္း အဖြဲ႕မွာ ပါ၀င္တဲ့ (membership) ေတြကို ေျပာတာပဲ။ ဒီေတာ့ ေဗာဓိပကၡိ ယဆိုတာ ေဗာဓိအစည္းအရံုးႀကီးတစ္ခုကို ေျပာတာပဲ။ Enlightenment of association or membe- rship ေပါ့။ အဖြဲ႕၀င္ေပါင္း ၃၇ ရွိတာကုိ ေနာက္ေတာ့ စာရင္းႏွင့္ တကြ လာလိိမ့္မယ္။ ဒီ ၃၇ ပါးကေဗာဓိ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးရဲ႕ (requite) မရွိမျဖစ္ ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ (factor) အခ်က္ အလက္ ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ကုိ က်င့္ႀကံအားထုတ္ၿပီးမွ မဂ္ညဏ္ (ေဗာဓိ)ကို ရႏိုင္ လုိ႔ျဖစ္တယ္။

ေနာက္ သတိပ႒ာန ေလးပါးကို ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ အဲဒါကို ဘာသာျပန္တာကေတာ့ foundations of mindfulness ပဲ။ ဒီျပန္္ဆုိခ်က္ကုိ ျမန္မာ ဆရာေတြ သိပ္ၿပီး အႀကိဳက္မ ေတြ႕တဲ့အေၾကာင္း ေျပာရတယ္။ သတိ က သတိ။ ပ႒ာန က ေနရာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီျပန္ဆိုခ်က္ ဟာ တုိက္ရိုက္မဟုတ္ဘူးလို႔ သိရမယ္။ ဒါကို အနီးစပ္ဆံုး ဘာသာျပန္ၾကည့္ရင္ the place of mindfulness ပဲ။ ဒီေနရာမွာ ဌာနဆိုတာက ကာယ၊ ေ၀ဒနာ၊ စိတၱ၊ ဓမၼဆိုတဲ့ အာရံုပဲ။ ဒါေၾကာင့္ the object of mindfulness ဆိုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခု က ပ႒ာနဆိုတာ အာရံုထဲမွာ စြဲျမဲစြာ တည္ ေနျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ပဲ။ ဒီေနရာမွာ သတိ နဲ႔ ပ႒ာနက အဓိပၸါယ္တူ ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါကို အဲဒီဘာသာျပန္ခ်က္က မမိျပန္ဘူး။ ဘယ္လုိ ဘာသာျပန္ရ မယ္ဆို တာကေတာ့ တုိ႔က ပညာရွင္မဟုတ္ေတာ့ ေျပာရမွာ ခက္တယ္။ အာရံုထဲမွာ စြဲျမဲစြာ တည္ေန ေသာ သတိ mindfulness that focus on the object in contemplation ဒီလိုပဲ အဓိပၸါယ္ ေျပာၾကပါစုိ႔။ သူတို႔ အားလံုး မင္သက္ နားေထာင္ေနၾကတယ္။ အဲဒီမွာ အခ်ိန္က နံက္ ၁၀ နာရီ ေက်ာ္သြားၿပီမုိ႔ သင္တန္းကို ရပ္နားလုိက္တယ္။ နက္ျဖန္ တို႔လာထိုင္ပါဦး မယ္လုိ႔ ဘေႏၲသုဒႆန က ေျပာလာတယ္။ မယံုပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီလိုပဲ ခဏ ခဏ ေျပာၿပီး မလာဘဲ ေနလာတာ ၾကာၿပီပဲ။ ဒါေတာင္ ေစာေစာရက္ သူက ေျပာေသးတယ္ ထုိင္၀မ္ က မဟာယာန ဘုန္းႀကီးတစ္ပါး သင္တန္းလာလိမ့္မယ္ တဲ့။ ေနာက္ ၂ -ရက္ေလာက္ေနတဲ့အထိ ေပၚမလာေတာ့့ '' သူလဲ အိႏၵိယ ဘေႏၲေတြလုိပဲ just speaking သမားပဲ ထင္တယ္'' လို႔ ခပ္ဆပ္ဆပ္ေလး ေျပာလုိက္မိ ေသးတယ္။

ဒီေန႔ ထံုးစံအတုိင္း သင္တန္းမွာ မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း တစ္ေယာက္ထဲပါပဲ။ သင္တန္းစေတာ့ ေဗာဓိ ဆုိတာ ဘာလဲ ဆိုတာနဲ႔ ျပန္စတယ္။ ေဗာဓိ ဆိုတာ သစၥာေလးပါးကုိ သိနားလည္ျခင္းပဲ လုိ႔ မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း က ေျဖတယ္။ သိနားလည္တယ္ ဆုိတာ ဘာလဲလုိ႔ ထပ္ေမးေတာ့ သူ မေျဖႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပါ့ မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း ေဗာဓိ၊ ဗုဒၶ ဆိုတာ သစၥာေလးပါးတရား ကုိ သိနားလည္းျခင္းဆိုတာေလာက္ေတာ့ လူတိုင္း သိတာေပါ့။ အဘိဓမၼာ အလိုအရ ဘာကို ယူရ မယ္ ဆိုတာက်ေတာ့ လူတိုင္း မသိေတာ့ဘူး မဟုတ္လား။ ေဗာဓိ အရ ဘာကို ယူရမယ္လုိ႔ မင္း ထင္သလဲ ႀကိဳးစားၿပီး ေျပာၾကည့္ပါ။ '' အဲဒါ ပညာ ေပါ့။'' သူ မရဲတရဲ ေျပာလာတယ္။ မွန္တာေပါ့ ပညာ ဆိုေတာ့ ဘယ္ပညာလဲ။ ကာမာ၀ရ ပညာလား၊ ရူပါ၀စရ၊ အရူပါ၀ စရ၊ ေလာကုတၱရာ ဘယ္ ပညာ ကိုယူရမလဲ။ ေလာကုတၱရာ။ အင္း ဟုတ္တယ္ သစၥာေလးပါးကို တကယ္ ထုိးထြင္း သိႏိုင္တဲ့ မဂ္ဥာဏ္ေလးပါးကို ဒီေနရာမွာ ေဗာဓိ အရ ယူရမယ္။

မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း ဒါပဲ။ ေဗာဓိ လုိ႔ လူတိုင္း ေျပာေနၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဗာဓိ ဆိုတာ ဘာလဲ လို႔ ေရေရရာရာ မသိတဲ့ သူေတြက မ်ားတယ္။ မင္းလဲ အဲဒီအထဲမွာ တစ္ေယာက္ အပါအ၀င္ပဲ မဟုတ္လား။

မဂ္ဥာဏ္ဆုိတာ ဘာလဲ။ ေသာတာပတၱိမဂ္ ဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာေတြက ထပ္ေမးစရာ ေတြေပါ့။

မစ္စတာ ဆန္ေဂ်းကုိ (အေတာ္ညံ့တာပဲ ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္နဲ႔) တစ္ခ်က္ၾကည့္လုိက္ၿပီး မ်က္ႏွာ ခပ္လႊဲလႊဲ ထား ေျပာလုိက္တယ္။

ဒါေပါ့ မင္းတို႔ အိႏၵိယမွာ သာသနာေပ်ာက္တာ။ အလြယ္ေလး (ေမး) ေ၀ဘန္ခ်င္ၾကတယ္။ သိေအာင္ ေတာ့ မလုပ္ခ်င္ၾကဘူး။ အခ်က္အလက္ေတြ သိမွ ေ၀ဘန္ စဥ္းစားႏိုင္မွာေပါ့။ အခု ဟာက ဘာမွလည္း သိေအာင္ မလုပ္ဘူး။ ေတြ႔ကရာ ေလွ်ာက္ ေ၀ဘန္ေနေတာ့ ဘာမွ အေျဖမေပၚပဲ ပိုမို ရႈပ္ေထြးကုန္တာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္း ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြက ခက္တယ္ကြာ ဆုိၿပီး ႏွင္ထုတ္ လုိက္ၾကတာပဲ။

ဒါက မစ္စတာ ဆန္ေဂ်းႏွင့္ စာေရးသူတို႔ရဲ႕ အခ်င္းခ်င္း ထိုးႏွက္ခ်က္ပဲ။ အခြင့္သာရင္ သာသလုိ သူကလဲ ခက္ရာခဲဆစ္ ေမးတာပဲ။ မေျဖႏိုင္ရင္ သူက အႏုိင္ဆိုတဲ့ သေဘာ။ စာေရးသူကလည္း အခြင့္သင့္ရင္ သင့္သလို အိႏၵိယေတြရဲ႕ အားနည္းခ်က္ကုိ ကိုင္ၿပီး တူနဲ႔ထု သလုိ ႏွက္ေတာ့ တာပဲ။ အဲဒါ မခံႏုိင္လို႔ ဘေႏၲသုဒႆနတို႔ အတန္းမတက္ဘဲ ေ၀းေ၀းက ေရွာင္ေနတာပဲ ၾကည့္ ေတာ့။

အဲဒီ ေလာကုတၱရာ စိတ္အေၾကာင္းေတြ စိတ္ပုိင္းတုန္းက တုိ႔ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြး ခဲ့ၿပီးၿပီ။ ျပန္ၾကည့္ေပါ့။ ေနရာတုိင္းမွာ ဆရာ မလုိက္ႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္တိုင္ အားထုတ္ဘို႔လဲ လုိေသးတယ္။ အဲဒါေတြ ကမၼ႒ာန္းပိုင္းက် တစ္ခါ ေတြ႔ပါလိမ့္ဦးမယ္။ အခု ဒီမယ္ ေဗာဓိအရ မဂ္ဥာဏ္ေလး ပါးကုိ ေကာက္ရမယ္။ ပကၡိယ အရ သတိ ၀ီရိယ စတဲ့ ၃၇ ပါးကုိ ယူရမယ္။ အဲဒါေတြကို ယူတဲ့အခါ မဟာကုသိုလ္စိတ္၊ မဟာႀကိယာ စိတ္၊ အပၸနာစိတ္ေတြက ယူရမယ္။ တစ္ျခားက သတိ ၀ီရိယ စတာေတြကို ဒီေနရာမွာ မယူရဘူး။ ဒီ ေဗာဓိဥာဏ္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ ေဗာဓိဥာဏ္ရဲ႕ အသင္းအပင္းေတြဟာ တကယ့္ အထက္တန္းစား ေတြ ပဲ ျဖစ္ရ မယ္။ ဒီေဗာဓိ အဖြဲ႕အစည္း ဟာ ေလာကမွာ အျမင့္ဆံုး အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ပဲ။

မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း ျပံဳးလာတယ္။ ေဗာဓိပကၡိယ ဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာကို သူေကာင္းေကာင္းႀကီး သိသြား ၿပီေလ။ တင္ပလႅင္ေခြ ထိုင္ေနရာက ဒူးတုပ္ထုိင္လာတယ္။ သူသိပ္သေဘာ ေတြ႔ သြားၿပီဆိုတာ သိလိုက္တယ္။

သတိပ႒ာန္ေလးပါးကုိ သြားတယ္။ သတိကိုေကာက္တယ္။ အဲဒီ သတိက မဟာကုသိုလ္၊ ႀကိယာ၊ အပၸနာေဇာ စိတ္ေတြနဲ႔ယွဥ္တဲ့ သတိပဲ။

မစ္စတာ ဆန္ေဂ်း မင္း ေန႔တိုင္း တရားထိုင္ေနတာ ဘာစိတ္ျဖစ္သလဲ

အပၸနာ။

အပၸနာ။ မင္း က စ်ာန္ မဂ္ရေနတဲ့သူလား။

အင္ ကုသိုလ္။ မဟာကုသိုလ္ စိတ္ ျဖစ္တယ္။

ဒါေပါ့ တန္ရာတန္ရာ လုပ္စမ္းပါ

ဒီေန႔ တုိ႔သင္တန္း နားၾကစုိ႔

+++++++++++++

အင္း ေျပာရရင္ ေက်ာင္းေတာ္က ဆရာ သမားေတြရဲ႕ ေက်းဇူးပဲ။ ငါငယ္ငယ္ စာသင္သား ဘ၀မွာ သူတုိ႔က ငါ့ကုိ တုတ္နဲ႔ ရုိက္ႏွက္ သင္ေပးခဲ့ၾကတယ္။ ငါ စာမရတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ၊ ငါ စာက်က္ျပင္းလို႔ အိပ္ေနတဲ့အခါမ်ိဳးေတြမွာ သူတို႔ရဲ႕ ရိုက္ႏွက္ ဆံုးမျခင္းကုိ ခံခဲ့ရတယ္။ ငါ အခုလုိ ဒါေတြကို ေကာင္း ေကာင္း သိတာ၊ မင္းကုိ ေျပာႏိုင္တာ ဆရာသမားမ်ားရဲ႕ ေက်းဇူးပဲ။ အထူး သျဖင့္ ငါ့ကုိ ရိုက္ႏွက္ခဲ့တဲ့ တုတ္ေက်း ဇူးေတြေပါ့။

အဟင္း မာရတီမွာလဲ ဒီလုိ ေျပာထားတာ ရွိတယ္။ ခ်ဒိ လဂ်ီ ခ်မခ်မ္၊ ၀ိဒ် ေယဟိ ဂါမ ဂ်ာမ တဲ့ -ဆရာသည္ တပည့္အား ပညာတတ္ေစျခင္းငွါ တုတ္ျဖင့္ ရုိက္၍ ဆံုးမ၏ တဲ့။

၂၈-၇-၂၀၁၁

ႏွပ္ညွစ္လုိ႔ မထြက္ပါ

M.A တန္းၿပီးသြားၿပီ၊ အမွတ္ ေပါင္း ၂၅၀ ရၿပီး ( B ) ဂရိတ္နဲ႔ ေအာင္တယ္။ ျမန္မာေက်ာင္း သား ေလးေယာက္ အနက္ စာေရးသူနဲ႔ ေမာင္အိန္ဒါ ေအာင္ၿပီး ေမာင္စန္နဲ႔ ေမာင္ေတ တုိ႔ က်ၾကတယ္။ သူတို႔ M.A ၿပီးဘို႔ က်တဲ့ဘာသာရပ္ေတြကို ဆက္ေျဖရဦးမွာမို႔ အိႏၵိယမွာ ဆက္ ေနရဦးမယ္။ စာေရးသူတုိ႔ကေတာ့ ဘာသာရပ္ အားလံုးေအာင္ျမင္တဲ့အျပင္ Ph.D အဆင့္မီ တာေၾကာင့္ Ph.D ဆက္လုပ္ၾကဘို႔ လံုးပန္းေနၾကတယ္။ ခက္တာက ဒီ (ပူေနး) မွာ Ph.D ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲက မေသမခ်ာျဖစ္ေနျခင္းျဖစ္တယ္။

အဲဒီအတြက္ ပါဠိ႒ာနကို သြားၿပီး စံုစမ္းတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ပဲ။ အေျဖက ဒီအတိုင္း ပါပဲ။ ဆရာေတြေတာင္ ေရေရ ရာရာ မသိရတဲ့ကိစၥ။ ဂၽြန္ကေန ဂ်ဴလုိင္။ အခု ၾသဂုတ္လထဲ ဆိုပဲ။ ကုလားထံုးစံက မသိတာကုိ ရုိးရိုး မသိပါဘူးလုိ႔ မေျပာဘူး။ ဟိုလိုလို ဒီလိုလို (သိသလိုလိုနဲ႔) ေျပာတတ္ၾကတာ သူတုိ႔ရဲ႕ အက်င့္ပဲ။ ကုလား ဧက္ မိနစ္=တစ္မိနစ္ ဆိုတာ တစ္နာရီ ေလာက္ၾကာတာပဲ။ ခိုးတာနဲ႔ လိမ္တာ ကုလားေတြ သိပ္ကၽြမ္းတယ္။

ဌာနမွဴးက Ph.D ၀င္ခြင့္ မေသခ်ာေတာ့ M.PHIL လုပ္ရင္ ပုိမို အဆင္ေျပႏိုင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာတယ္။ M.PHIL က တစ္ႏွစ္ခြဲေလာက္ၾကာမယ္။ ၿပီးေတာ့ Ph.D က ၂ ႏွစ္ ဆိုေတာ့ စုစု ေပါင္း သံုးႏွစ္ ခြဲ၊ ေလးႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ေပးရမယ္။ ဒီေနရာမွာ ေငြနဲ႔ အခ်ိန္က စကား ေျပာလာတယ္။ ေငြထက္ အခ်ိန္က ပိုမိုတန္ဘိုးႀကီးတယ္။ အရြယ္ေတြက မငယ္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပညာေရးကုိ ျမန္ျမန္အဆံုးသတ္ဘုိ႔ လုိေန တယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း အရည္အ ခ်င္းကုိ ထည့္စဥ္းစားရေသးတယ္။ ၿပီးၿပီးေရာ ဆိုတာက လြယ္ေန တယ္။ ဘြဲ႕ဒီဂရီနဲ႔ တန္တဲ့ အရည္အေသြးကလည္း ရွိဦးမွ။ ဒီအတြက္ဆိုရင္ အရည္အေသြးက အသက္ အရြယ္ သုိ႔မဟုတ္ အခ်ိန္ထက္ တန္ဘိုးႀကီးေနျပန္ေရာ။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဆိုတာ အခုမွ ပိုမိုခက္ေနတယ္။

ဘံုေဘမွာ ၀င္ခြင့္ သိပ္မခက္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္(အခု) လမွာ ေသခ်ာေပါက္ က်င္းပမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပူေနးထက္ ဘံုေဘက ပိုမိုအဆင္ေျပႏိုင္တယ္လို႔ သိရတယ္။ ေနာက္ၿပီး ပန္ခ်ပ္ ဘက္က သူငယ္ခ်င္းကလည္း သူတို႔ဆီက Ph.D ၀င္ခြင့္ အေျခအေနေတြကို အေသးစိတ္ ေျပာျပလာတယ္။ ပန္ခ်ပ္ကလည္း ေနာက္လ ၃၀ ရက္ဆိုပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ Ph.D ၀င္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ပူေနးထက္ အျခားေနရာေတြက ပုိမို အဆင္ေျပေန တာ တြ႔ရတယ္။ ေစ်းခ်ိဳ တယ္။ သတ္မွတ္ရက္ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၀င္ခြင့္ေမးခြန္း ကအ စ ေသခ်ာတဲ့အေနအထားမွာရွိ တယ္။ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ။

စာေရးသူက အထေႏွးတယ္။ အေဖၚမပါဘဲ ခရီးမသြား(ရဲ)တတ္ပဲ ၾကည့္။ ျမန္မာပီပီ မ်က္စိလည္ လမ္းမွားမွာ၊ လူလိမ္နဲ႔ေတြ႔မွာ၊ ဒုကၡသုကၡေရာက္မွာ စသည္ေတြးပူေနတာနဲ႔ ဘယ္မွ မသြားျဖစ္ဘူး။ တစ္ေလာက ဂ်ပန္မေလးတစ္ေယာက္ သူမ Ph.D viva လာရင္း ဟိုၿမိဳ႕ဒီၿမိဳ႕ကို ညအိပ္ခရီး သြားျပန္လုပ္ေနတယ္။ အဲဒါကို ၾကည့္ၿပီး ထုိင္းသူငယ္ခ်င္းက သူမလုိ တစ္ေယာက္တည္း ခရီးသြားဘူးသလားလို႔ ေမးလာတယ္။ ခရီးသြားဘို႔၊ သြား တဲ့အခါ တစ္ေယာက္တည္း သြားတတ္(ရဲ)ေအာင္ သြားဘို႔ အရင္က တုိက္တြန္းဘူးတယ္။ ဆုိလို တာက ဘံုေဘကုိ ယခု သြားရေတာ့မယ္။ ဟိုမွာ သူငယ္ခ်င္းေတြအမ်ားႀကီး၊ ၿပီးေတာ့ စားစရာ ေနစရာ မပူရ၊ မ်က္စိလည္ လမ္းမွားမွာလည္း မပူရ။ ေဖ့သား ႀကိဳးထားဆိုၿပီး ဘံုေဘကုိ တစ္ေယာက္တည္း ထြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေတာင္ စိတ္ထဲ မရဲသလို ရဲသလို။ ဘံုေဘ ၂ ည အိပ္ ၃ ရက္ခရီး ဆရာမႀကီးဆီ ပထမဆံုးေခါက္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ သီတဂူစတားႏွင့္ အတူသြားျခင္းမွ တစ္ပါး က်န္တာေတြကို တစ္ေယာက္တည္းပဲ လိမ့္ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ က်န္တာဆိုလုိ႔ တစ္ျခားမမွတ္လုိက္ပါနဲ႔။ ေစာမယ ေကာလိပ္ကေန ကာလိ နေကာလိပ္ကို (ေန႔လည္ပုိင္း) တစ္ေယာက္ တည္းသြား။ (ညပုိင္း) တစ္ေယာက္တည္း ျပန္လာတာ။ ဆရာမႀကီးႏွင့္ ေနာက္တစ္ေခါက္ သိခ်င္တာေလးေတြေမးဘို႔ တစ္ေယာက္တည္းသြားေတြ႔တာ။ ပူေနး ကုိ ျပန္ေတာ့လည္း တစ္ေယာက္တည္း ျပန္တာေတြကို ေျပာတာပါ။ ဒါေတာင္ ဘံုေဘ ေရာက္ခိုက္ နာမည္ေက်ာ္ Bollywood နဲ႔ အျခား ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္လုိဏ္ဂူေတြ ရွိတဲ့ေန ရာကုိ သြားဘို႔ စိတ္ကူးေသး တာ။ ထားပါေတာ့ ဒါက တစ္ေယာက္တည္း ခရီးတို သြားျခင္းကို ေျပာလုိျခင္းပါ။

ဘံုေဘ ေစာမယ ေကာလိပ္ (ဆန္စစ္ကရစ္ဌာန) မွာ Ph.D လုပ္မယ္ဆို အလြန္လြယ္ ကူေန တာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ လြယ္သလဲဆိုရင္ ၀င္ခြင့္ေတာင္မွ ေျဖစရာ မလုိဘူး။ ေနစရာလည္း အလကား ေပးေသးတယ္။ ေစ်းႏႈန္းကလည္း ယခုႏွစ္ ေစ်းတက္တာ ေတာင္ အျခားေနရာေတြထက္ ပိုမို သက္သာေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကယိကထ မမ်ားဘူး။ အားလံုးကုိ အဖုအထစ္မရွိ လုပ္ေဆာင္ေပးတယ္။ အံ့စရာေကာင္းေလာက္ ေအာင္ကုိ လြယ္ကူ ေနတာေတြ႔ရေတာ့ ဟုတ္မွ ဟုတ္ရဲ႕လား လုိ႔ေတာင္ သံသယ ၀င္မိတယ္။ အျခားေနရာေတြမွာ ၀င္ခြင့္။ ေစ်းႀကီး အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရခ်ိန္မွာ ဒီေနရာတစ္ခုကေတာ့ အေတာ္ေလး ကို သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။

လူ႔စိတ္က တစ္မ်ိဳးပဲ။ မရေတာ့ လုိခ်င္တယ္။ ရျပန္ေတာ့ အင္တင္တင္လုပ္ခ်င္တယ္္။ ဆရာမႀကီးက မင္းအတြက္ ဆရာလည္း အဆင္သင့္ ျဖစ္ေအာင္ ငါလုပ္ေပးမယ္။ တစ္ခါတည္း သာ ေလွ်ာက္လႊာ တင္သြား ေပေတာ့ ေျပာတာေတာင္ နားမေထာင္ပဲ၊ ငါ ပူေနးျပန္ဦးမယ္။ ေနာက္ရက္မွ တင္တာေပါ့ လုိ႔ ေျပာၿပီး ပူေနးကို ျပန္လာခဲ့တယ္။ ပူေနး ေရာက္ေတာ့ ေမာင္ မင္းႀကီးသား လိမ့္ေနေအာင္ ဖ်ားေတာ့တာပဲ။ ဘံုေဘခရီးစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ မိုးေရ ေလထဲ သြားလာခဲ့တာကုိး။ ငွက္ဖ်ားဓာတ္ခံ ရွိတာမို႔ ငွက္ျပန္ထၿပီလုိ႔ တြက္လုိက္တယ္။ ေခ်ာင္းေတြ ဆိုး။ ကုိယ္ေတြပူ။ အားေတြနည္း။ အခ်ိဳ႕က အပု (ဂ်ပန္) မေလး ျပန္သြားလုိ႔ လြမ္းဖ်ား ဖ်ား တာ ပါလုိ႔ ထင္ေၾကးေပးၾကတယ္။ မဟုတ္ရပါ အရပ္ကတို႔။

သံုးေလး ငါးရက္ အိပ္ရာထဲမွာ။ ကုလားေဆးကလည္း ေကာင္းသလား မေမးနဲ႔။ ေသာက္လိုက္ လုိ႔ကေတာ့ နာရီ၀က္အၾကာ ရွိသမွ် ေခၽြး အကုန္ထုတ္ပစ္ေတာ့တာပဲ။ ထမင္းေတြ ဟင္းေတြ စားခ်င္စိတ္ေပါက္လာတယ္။ တစ္ပတ္ေလာက္ေနေတာ့ လူေကာင္းျပန္ျဖစ္။ ခက္တာက ေပ်ာက္ၿပီး တစ္ပတ္အၾကာမွာ အဖ်ား ျပန္စလာျခင္းပဲ။ ဒါဟာ နာလန္ထ ဆိုေပမယ့္ နာလန္ထ လုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ မတြက္မိခဲ့လုိ႔ပဲ။ ပံုမွန္ သင္တန္းျပန္ေပးတယ္။ ေက်ာင္း စာ အိမ္စာ အမ်ားႀကီး ညအိပ္ပ်က္ခံ လုပ္လုိက္တယ္။ အဲဒီမွာ အားနည္း လာတာကုိ ကိုယ္က မသိလုိက္ ဘူး။ ခႏၶာကုိယ္က သိတယ္။ အားနည္းရာက အဖ်ားျပန္လာတာေပါ့။ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္၊ သံုးရက္ ေရာက္ေတာ့ ေဆးခန္းျပန္သြားရေရာ။ အခု ေဆးေသာက္ေနရတာ ၾကည့္ေပေတာ့။

ဒီၾကားထဲ ဘံုေဘ သတင္း၀င္လာတယ္။ တနလၤာေန႔ ေနာက္ဆံုး ေလွ်ာက္လႊာတင္ရက္၊ ၾသဂုတ္ ၁-ရက္ေန႔က အင္တာဗ်ဴး ထုိင္ရမယ့္ေန႔ ဆိုပဲ။ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ။ ဘံုေဘ ဆရာမဆီ ဖုန္းဆက္ေျပာၾကည့္တယ္။ ငါ ဖ်ားေနတယ္။ ဘံုေဘကို ဘယ္ေတာ့ လာရမွာလဲ ေပါ့။ ဆရာမ က ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ နံက္ ၁၀ အေရာက္လာခဲ့တဲ့။ ဒါဟာ no way ပဲတဲ့။ ဒါက ေန႔လည္ခင္းက အျဖစ္အပ်က္။ ညခင္း ေရာက္ေတာ့ တရုပ္ မယ္သီလဆီက ဖုန္းလာတယ္။ ''အင္တာနက္မွာ ေၾကျငာထားတယ္၊ M.Phil အတြက္ ေလွ်ာက္လႊာ တင္ခြင့္ ျပဳၿပီတဲ့။'' ေခါင္းကုိက္ရၿပန္ၿပီ။ ၾကာရင္ေတာ့ ရူးလိမ့္မည္။ ပူေနး Ph.D ကုိ ေစာင့္ေန။ Ph.D မလာေတာ့ M.Phil လုပ္ဘို႔ ေတြးထား။ M.Phil မလာေသးျပန္ေတာ့ ဘံုေဘဘက္မွာ Ph.D လုပ္ဘို႔ တြက္ထား။ ယခု ပူေနး မွာ M.Phil ေတြ ခြင့္ျပဳၿပီ ဆိုျပန္ေတာ့။ ဟိုလိုလို ဒီလိုလိုျဖစ္ေနျပန္။ အေမ ေရ….ကုလားျပည္မွာ ေမ့သား အျဖစ္က ႏွပ္ညွစ္လုိ႔ကို မထြက္ေအာင္ ျဖစ္ေနၿပီ အေမေရ႕။ (ေနမေကာင္းတတ္သျဖင့္ health center သြား။ ကုလား ေဒါက္တာ က ႏွာေဆးသလား ေမးသည္ကို နားမလည္ပဲ yes လို႔ ေျပာ မိ သျဖင့္ ႏွာေဆးေပ်ာက္ေဆး ပါ ေသာက္ေနရ)။ ထို႔ေၾကာင့္ ကုလားျပည္တြင္ ႏွပ္ညွစ္၍ မထြက္ပါ ဟု ဆိုျခင္းျဖစ္။ ဒီသတင္းကုိ ဒူးဘိုင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ေနေသာ ႏွမမ်ား ၾကားသိ၍ (ေနမေကာင္း၊ စိတ္ရႈပ္) သက္သာရန္အလို႔ငွာ မုန္႔ဘိုး ေဒၚလာ (၁၀၀) နက္ျဖန္ ပို႔ေပး လုိက္ပါမည္ ဟု အလိုလို ေျပာၾကားလာ။ ေၾသာ္- ေကာင္းေလစြ၊ ေကာင္းေလစြ တကား။ ။

ဆန္းေဒးစကူး (၃)

ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းႏွစ္ပတ္က စၿပီး ဆန္းေဒးစကူးလုပ္ျဖစ္တယ္။ ေက်ာင္းသားကေတာ့ တစ္ေယာက္တည္းပါ။ သူက အေမရိကန္ တကၠစက္ျပည္သား။ ဒီမွာ ပီအိပ္ခ်္ဒီလုပ္ေနတယ္။ အေဆာင္မွာ ေနတယ္။ အမည္က ဂ်ိန္းစ္ တဲ့။ ဂ်ိန္းစ္ဘြန္းမင္းသားကို သိထားေတာ့ ေခၚရတာ လြယ္ပါတယ္။ သူက ခရစ္ယန္ တရားေဟာ ဆရာ လည္း ဟုတ္ေတာ့ ဘာသာေရးမွာ စိတ္၀င္စားတာ မဆန္းဘူး။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႕အႀကံဳလည္း ရွိတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ (မေန႔က) ဆန္းေဒးမွာ အေၾကာင္းအရာ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကတယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးခ်က္ေ တြ ေျဖရွင္းခ်က္ေတြကို အေျခခံထားၿပီး ဒီပုိ႔စ္ေလးကုိ ေရးသြားမွာ ျဖစ္တယ္။ သင္ဘို႔စီ စဥ္ထားတာက ဗုဒၶဖေလာ္ဆိုဖီ၊ အဘိဓမၼာ ဘာသာရပ္။ ဒါေပမယ့္ သင္တန္း အေျခပ်ိဳးတဲ့အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြး ေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ေနၾကတယ္။ မေန႔က သူစေမး တာက- စိတ္ဘယ္မွာ ရွိလဲ ဆိုတာပါပဲ။ သူက အဲဒါကို တုိက္ရိုက္ မေမးဘူး။ ဥပမာေလးနဲ႔ ေမး တယ္။ ငါးႏွစ္သား ကေလးတစ္ေယာက္က စိတ္ဘယ္မွာ ရွိလဲလို႔ ေမးလာရင္ ဘယ္လုိ အေျဖေပးရမလဲ တဲ့။ လိုရင္းက စိတ္ဘယ္မွာလဲ ဆိုတာပါဘဲ။ အဲဒီေတာ့ white book မွာ နာမ္ ႏွင့္ရုပ္ mind and matter ကို ေရးျပလုိက္တယ္။ ဒီ mind ေတြက သိပ္ျမန္တယ္။ တစ္စကၠန္႔အတြင္းမွာ မီလ်ံႏွင့္ ခ်ီၿပီျဖစ္ပ်က္ၾကတယ္။ ပံုစံ ျဒပ္မရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မျမင္ႏိုင္ဘူး။ သူတို႔က ရုပ္ေတြေပၚမွာ မွီတည္ေနၾကတယ္။ ဘယ္မွာ ဘယ္လို မွီတည္ေနတယ္ဆိုတာကို ဒီစာအုပ္မွာ အေသးစိတ္ရွင္းျပထားတယ္။ တုိ႔ေလ့လာေ တာ့ ေတြ႔ ရလိမ့္မယ္။

တစ္ကမၻာလံုးကို ခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ ရုပ္နဲ႔နာမ္ ၂ မ်ိဳးကုိပဲေတြ႔ရမယ္။ သက္ရွိနဲ႔ သက္မဲ့ဆုိပါေတာ့။ တုိ႔သက္ရွိေတြမွာ ရုပ္နဲ႕နာမ္ ၂ မ်ိဳးလံုးရွိၿပီး သစ္ပင္၊ ေတာေတာင္၊ ေရ ေျမ စတဲ့ သက္မဲ့၀တၳဳ ေတြမွာ ရုပ္သက္ သက္သာျဖစ္တယ္။

တိရစၧာန္ေတြေကာ ။ (သူက ေမးလာတယ္။)

ေအးေလ တိရစၧာန္ေတြဆိုတာလည္း တို႔လူသားေတြနဲ႔ အတူတူုပဲေပါ့။ ရုပ္ နာမ္ ၂မ်ိဳးေပါင္း စပ္ထားတဲ့ သက္ရွိေတြပဲ။ လူနဲ႔ တိရစၧာန္ ဘာထူးလဲ။ သေဘာတရား အေျခခံအားျဖင့္ အတူ တူပဲ။ ပံုစံသာကြာသြားတာ။ သူတို႔က အလ်ားလုိက္ ေနထုိင္သြားလာၾကတယ္။ တုိ႔က ေဒါင္လုိက္ မတ္တပ္။ သူတုိ႔လည္း စားၾက၊ အိပ္ၾက၊ ခ်စ္ၾက ႀကိဳက္ၾက၊ ရန္ျဖစ္ၾက။ တို႔ လူသား ေတြလည္း စားၾက၊ အိပ္ၾက၊ ခ်စ္ၾက၊ တုိက္ၾက ခိုက္ၾက၊ ဖိုက္ၾကတာပဲ။ ဘာမ်ား ထူးလုိ႔လဲ။ ဆိုလိုတာက သူတို႔လည္း ရုပ္နာမ္၊ တုိ႔လည္း ရုပ္နာမ္၊ ရုပ္နာမ္ခ်င္း အတူတူပဲ ဆိုတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ထူးတာကေတာ့ အရည္အေသြးပဲ။ တို႔လူသားေတြက တီထြင္ၾကံဆ လုပ္ကုိင္လာ လိုက္တာ တစ္ျခားကမၻာ့ၿဂိဳဟ္ကိုေတာင္ ေရာက္ေအာင္ သြားႏုိင္ေနႀကၿပီ။ ဒါေပမယ့္ တိရစၧာန္ကမၻာမွာ အခုခ်ိန္အထိ အ၀တ္မ၀တ္တတ္ေသးဘူး။ ေနစရာ၊ စားစရာ မရွိၾကေသး ဘူး။ တီထြင္ၾကံဆမႈလည္း မရွိၾကေသးေတာ့ သူတုိ႔ဟာ အခုခ်ိန္အထိ ေတာထဲက ထြက္မလာ ႏိုင္ၾကေသးဘူး။ ဒါဟာ စိတ္ရဲ႕ အရည္အေသြးေတြပဲ။ တို႔လူသားေတြေတာင္ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ အရည္အခ်င္းခ်င္း မတူၾကတာ အထင္အရွားပဲ။ ဥပမာ မင္းက ပီအိပ္ခ်္ဒီ ေက်ာင္းသား၊ ငါက အမ္ေအ ေက်ာင္းသားဆိုေတာ့ အရည္အေသြးခ်င္း၊ အေတြ႔အႀကံဳ ခ်င္းကြာတာေပါ့။ ဒီစိတ္ေတြက ျမစ္ေရထဲက ေရေတြလို အဆက္မျပတ္ စီးဆင္းေနၾကတယ္။ ဒါကို ဗုဒၶက လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၅၀၀ ေလာက္ကတည္းက အခိုင္အမာေျပာထားတယ္။ အေနာက္တိုင္း ဒႆနိက ပညာရွင္ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ဒါကိုပဲ အတည္ျပဳေျပာၾက တယ္။ ၿပီးေတာ့ သိပၸံကလည္း ဒါကုိ လက္ခံတယ္။ စိတ္ေတြက တစ္ခုၿပီး တစ္ခု အဆက္မျပတ္ သြားေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပံုစံမတူဘူး။ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္တာခ်င္း မတူဘူး။ တို႔သက္ရွိေတြျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ ဒီစာအုပ္မွာ အေသးစိတ္ျပထားတယ္။ အခု သေဘာေလာက္ အရင္ေျပာၾကည့္မယ္။

ပ -စ -သမ္ -သန္- ၀ု -ဇ-တ

ဒါဟာ တို႔ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္အစဥ္ပဲ။ ျမတ္စြာဘုရားမွာလည္း ဒီစိတ္အစဥ္ပဲ။ တို႔လည္း ဒီစိတ္ အစဥ္ပဲ။ တိရစၧာန္၊ လူသားေတြမွာ ဒီစိတ္ျဖစ္စဥ္ေတြက အတူတူပဲ။ စိတ္အရည္ အေသြးသာ ကြာျခားသြားတာ။ ေအး ထူးျခားခ်က္ရွိတာကုိေတာ့ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္တတ္ရမယ္ေပါ့။

မင္းက ေျပာတယ္ လူေတြနဲ႕ တိရစၧာန္ေတြဟာ ခ်စ္ျခင္း နဲ႕ မုန္းျခင္းၾကားမွာ ရွိေနတာျခင္း တူတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ တစ္ျခား အေနအထားေကာ မရွိႏိုင္ဘူးလား။

ဒါက တုိ႔မွာ အျဖစ္မ်ား တဲ့ ေယဘုယ် သေဘာတရားကုိ ငါေျပာတာပါ ။ တစ္ျခား စိတ္အေျခ အေနေတြ လည္း တို႔မွာ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ အခု တို႔ သင္တန္းမွာ ေျပာဆို ေဆြးေႏြး ေနၾကတာ မ်ိဳးေပါ့။ ခ်စ္ျခင္း(တပ္မက္ျခင္း) မရွိသလုိ မုန္းျခင္းလည္း မရွိဘူးေလ။ ဒါကို ဒီက်မ္း စာမွာ ေကာင္းတဲ့ ကုသုိလ္စိတ္လုိ႔ ေခၚတယ္။ တို႔စိတ္ေတြကို ေကာင္းမေကာင္း ႏွစ္မ်ိဳးခြဲလုိ႔ ရတယ္။ မေကာင္းတာေတြကေတာ့ တက္မက္ျခင္း(ေလာဘ)၊ မုန္းတီးျခင္း( ေဒါသ) ႏွင့္ မသိနား မလည္ျခင္း(ေမာဟ) တို႔ျဖစ္ၾကတယ္။

စိတ္ေတြကို ေကာင္း မေကာင္းခြဲတာဟာ ဟာသတစ္ခု ျဖစ္မေနဘူးလား။ ဥပမာ ကေလးတစ္ ေယာက္ သူ႔အေမႏွင့္ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္လာတယ္။ လူႏွစ္ေယာက္က လမ္းေပၚမွာ စကားမ်ားၿပီး ဖိုက္တင္ ခ်ေနၾကတယ္။ ဒါကုိ အေမလုပ္သူက သူ႔သားကုိ ေျပာတယ္။ ငါ့သား ထိုးတာႏွက္တာဟာ မေကာင္းဘူးေနာ္။ အဲဒါမ်ိဳး မလုပ္ရဘူး သိလား လို႔ ေျပာတယ္။ ေနာက္တစ္ေန႔မွာ ကေလးက တရုပ္သိုင္းကားကုိ ၾကည့္တယ္။ တရုပ္ ေရွာင္လင္ ဘုန္းႀကီးေတြက ဖိုက္တင္ခ်ေနတာကုိ ျမင္ၿပီး ကေလးရဲ႕အေတြးမွာ ဖိုက္တင္ခ် တာ ေကာင္းပါလားဆိုၿပီး ေတြးမိသြားျပန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းမေကာင္း ဆုိတာ ဘယ္လုိခြဲလုိ႔ ရမလဲ။ ခြဲျခားရင္ ရီစရာျဖစ္မေနဘူးလား။

ေကာင္းမေကာင္းဆိုတာ လူနဲ႔မဆိုင္ဘူး။ action လုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ဆိုင္တယ္။ ေနာက္ၿပီး attention စိတ္ေနစိတ္ ထားနဲ႔လည္း ဆိုင္တယ္။ မင္းကုိ ငါလက္နဲ႔ ရုိက္မယ္၊ ဒါ ေကာင္းသလား မေကာင္းဘူးလား။ ဒါေပမယ့္ မင္းကို ငါခင္လုိ႔ ရိုက္ပုတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ ထားပါေတာ့ သတ္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈ၊ ခိုးတဲ့ လႈပ္ရွားမႈ၊ လိမ္ညာတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေ တြက ေကာင္းသလား မေကာင္းဘူးလား။

မေကာင္းပါဘူး။

ဒါေပါ့။ ဒါဟာ သဘာ၀တရားတစ္ခုပဲ။ ဘာသာေရး မဟုတ္ဘူး။ အခ်ိဳ႕က သတ္တာကုိ ေကာင္းတယ္ထင္ၿပီး သတ္ေနၾကတာ တုိ႔ကမၻာႀကီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈေတြ ေပ်ာက္ေနတာ မင္း အသိပဲေလ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လႈပ္ရွားမႈ တိုင္းမွာ ေကာင္း မေကာင္း ႏွစ္မ်ိဳးဆီ ရွိတာကို လက္သင့္ခံရမယ္။

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္၊ ေကာင္းေကာင္း နားမလည္ရွာပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ စာေရးသူရဲ႕ အေျဖကို ဘ၀င္မက်ႏိုင္ရွာ။

ဒီမွာ ရဟန္းတစ္ရာ ေနမယ္။ အေစာင့္တစ္ေယာက္ ရွိတယ္။ လူသတ္သမားတစ္ေယာက္ လာၿပီး ရဟန္းေတြကုိ သတ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အေစာင့္က အဲဒီ လူသတ္သမားကုိ သတ္ပစ္ လုိက္တယ္။ ရဟန္းတစ္ရာ အႏၱရာယ္ ကင္းသြားတယ္။ အဲဒီ အေစာင့္ရဲ႕ သတ္ျဖတ္မႈ ကုိ ေကာင္းတယ္လုိ႔ ေျပာမလား၊ မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာမလား။

ဒါက သတ္ျဖတ္ျခင္းဟာ မေကာင္းတဲ့အလုပ္ပဲ ဆိုတဲ့ စကားကုိ ျငင္းဆန္တဲ့ သေဘာနဲ႔ ေျပာလာတဲ့ စကားမွန္း သိသာတယ္။

မင္းက ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တာလား။

ငါကေတာ့ သူ႔ကို ဂုဏ္ျပဳမွာပဲေလ။ သူကာကြယ္လုိက္လုိ႔ ဒီရဟန္းေတြ မေသတာ။

ထားပါေတာ့။ ဒီအေျခအေနကုိ တုိ႔ ေျဖးေျဖးခ်င္း ခ်ဥ္းကပ္ အေျဖရွာရေအာင္။ သူ(အေစာင့္) က ဒီလူသတ္ သမားကုိ သတ္ခ်င္လုိ႔ သတ္တာလား။ မသတ္ခ်င္ပဲနဲ႔ (အေျခအေန အရ) သတ္ရတာလား။ ဒါကို တို႔ စဥ္းစားရ မယ္။ ငါထင္ပါတယ္။ ပထမ အဆင့္အေနနဲ႔ ဒီလူကို သူ တားမယ္။ ဆီးမယ္၊ ဖမ္းမယ္။ ခ်ဳပ္မယ္ေပါ့။ မသတ္မိေအာင္ နည္းလမ္းေတြ အမ်ား ႀကီး ေရြးခဲ့လိမ့္ယ္။ (ေရြးရလိမ့္မယ္)။ သတ္တာဟာ ေနာက္ဆံုး (မျဖစ္ သာတဲ့) အဆင့္ဆုိတာ ေတြးလို႔ ရပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာလဲဆိုေတာ့ သတ္တဲ့ အမႈဆိုတာ တကယ့္ကုိ မေကာင္းဘူး ဆိုတာ သိေနလို႔ပဲ။ ဒါမွ မဟုတ္ ေဘးက လူကလည္း ဒီလူကုိ လာသတ္မွာေပါ့။ ခုေတာ့ တာ၀န္ ရွိသူကသာ ျပဳလုပ္သြားတယ္ဆိုေတာ့ လူမႈအသုိင္းအ၀ိုင္းမွာ သတ္တာကုိ အားမေပးဘူးဆုိ တာ ေပၚလြင္ပါတယ္။

ဒီလူကုိ သတ္လုိက္တာ မေကာင္းဘူးေပါ့။

သတ္တာ ေကာင္းတယ္လို႔ မင္း ဘယ္လုိ သက္ေသျပႏိုင္မွာလဲ။ ေကာင္း မေကာင္းဆုိတာ ပုဂၢိဳလ္နဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ သူ႕ရဲ႕အျပဳအမူနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သတ္တဲ့အမႈဟာ ဘယ္လုိပဲ တြက္ တြက္ မေကာင္းတာကေတာ့ မေကာင္းတာပါပဲ။ ေကာင္းတယ္ဆိုရင္ လူတိုင္း သတ္ျဖတ္ေန မွာေပါ့။ ေနာက္ၿပီး ဒီလူဘက္က ၾကည့္ရင္လည္း သူတာ၀န္ကုိ သူေဆာင္ရြက္သြားတာမို႔ (မင္းေတြးသလုိ) အျပစ္ေျပာစရာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး တစ္ဖက္လူက ကာကြယ္ရင္း ေသသြားတာလား။ အမွတ္တမဲ့ လက္လြန္ေသသြားတာလား ဆိုတာေတြကလည္း ရွိေသး တယ္ေလ။

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္ကုိ ဒီထက္ပုိေျပာလုိ႔ မရေတာ့ဘူးဆိုတာ သိတယ္။ ဒီထက္ ေလးနက္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ သေဘာ တရားေတြကုိ ေျပာေနလည္း နားလည္ႏိုင္တဲ့ အေနအထား သူ႔မွာ ရွိမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိလုိက္တယ္။

ဆန္းေဒးစကူး (၂)

'' ဒါေပါ့။ မင္းေတာင္ ဒီေလာက္ခက္ေနရာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အတြက္ကေတာ့ ေျပာစရာမရွိေတာ့ဘူး။ သဂၤါယနာတင္ မေထရ္ေတြဆိုတာ တကယ့္ဒိပ္ဒိပ္ႀကဲ ရဟႏၲာအရွင္ျမတ္ေတြပဲ။ သီက်ဴးၾကမယ္လို႔ ေယာင္လုိ႔ေတာင္ မေတြး သင့္ဘူး။ မင္းနားလည္ၿပီလား။''

'' အင္း သေဘာေပါက္ပါၿပီ။ ''

'' ဒါေပါ့။ ဘုရားက ပလုတ (ဂီတ) သံကုိ တားျမစ္ေတာ္မူခဲ့တယ္။ အထူးအားျဖင့္ သူ႔တပည့္ ရဟန္းေတာ္ မ်ားအတြက္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ျပန္ဆက္ၾကစုိ႔။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြဟာ Chanty ရြတ္တဲ့အခါမွာ အျခားႏိုင္ ငံမ်ားလို ညီညီညြတ္ညြတ္ မရွိၾကတာဟာ ဒီအခ်က္ပဲ။ အသံညီတာ ကာင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ျမန္မာ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ အသံညီိဘို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ဗုဒၶဘာသာမွာ ရြတ္ဆို ဆုေတာင္း မႈေတြက အဓိက မက်ဘူး။''

'' အင္ ဟုတ္လို႔လား''

မစ္စတာ ဆန္ေဂ်းတုိ႔ ႏွစ္ေယာက္ အံ့အားသင့္သြားၾကတယ္။ မယံုႏုိင္ေသာ မ်က္လံုးမ်ားျဖင့္ စာေရး သူရဲ႕ ေရွ႕ဆက္လာမယ့္စကားကုိ ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကတယ္။ စာေရးသူရဲ႕ လမ္းခြဲ စကား ကုိ သူတို႔ အံ့အား သင့္ သြားၾကတယ္။

'' ဟုတ္လုိ႔လား ''

'' မစ္စတာ ဆန္ေဂ်းရဲ႕ အသံ။ မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္ကေတာ့ မတုန္မလႈပ္ေက်ာက္ရုပ္။ သူတို႔ ခရစ္ယာန္မွာက ရြတ္ဆို ဆုေတာင္းမႈက အဓိက မဟုတ္လား။ စာေရးသူက မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္ ကုိ ေမးခြန္းထုတ္လုိက္တယ္။''

'' Religion = ဘာသာေရး ဆိုတာဘာလဲ ''

မစ္စတာ ဂ်ိန္း မ်က္ႏွာ အနည္းငယ္ နီသြားတယ္။ သူ႔အတြက္ ႀကိဳေတြးမထားတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ လိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ သူက ခရစ္ယန္တရားေဟာ ဆရာတစ္ေယာက္မဟုတ္လား။ သူႀကိဳး စားၿပီး ေျဖပါတယ္။ အခ်ဳပ္က ဒီအတုိင္း ထြက္လာတယ္။

'' ဘာသာေရးဆိုတာ ေပါင္းစည္းညီညႊတ္မႈကုိ ျဖစ္ေစတာကုိ ေျပာတာပဲ ''

စကားသံနားေထာင္လိုက္တာနဲ႔ သူ ဒီစကားလံုးကုိ ေကာင္းေကာင္း မသိဘူးဆိုတာ ထင္ရွား တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနည္းငယ္ မ်က္ႏွာပ်က္သြားတာေပါ့။

'' မင္းေျပာတာ ငါလက္ခံပါတယ္။ ဘာသာေရးေၾကာင့္ ေပါင္းစည္းညီညြတ္မႈေတြ ျဖစ္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ညီ ညြတ္မႈက အုပ္စုေပါင္းမ်ားစြာကို ျဖစ္ေစတာ ဆုိေတာ့ တစ္ဖက္မွာလည္း မညီ ညြတ္မႈ ကုိ ျဖစ္ေစတယ္ လို႔ ေကာ ေျပာလုိ႔ မရဘူးလား။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕က ဘာသာေရး ဟာ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း ကုိ ရႈပ္ေထြးအာင္ လုပ္ သလုိ ျဖစ္ေနလို႔ အမႈိက္တစ္မ်ိဳး ပဲလို႔ေျပာၾကတာေပါ့။''

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္အေျဖကို အားမရလို႔ ကိုယ္တုိင္ အေျဖေပးဘို႔ရန္အတြက္ white board မွာ belief, worship, pray ကုိ ေရးလုိက္တယ္။ ''

'' အဘိဓာန္မွာ ေျပာထားတယ္။ religion ဆိုတာ ၁။ belief -ယံုၾကည္ရမယ္ ၂။ worship ၀တ္ျပဳရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ၃။ pray ဆုေတာင္းရမယ္။ ဘာသာတရားဆိုတာ ဒါပဲလုိ႔ ျပတယ္။ ဒီထက္ မပိုေတာ့ဘူး။ '' (အဘိဓာန္တြင္ ထိုအားလံုးသည္ ေဂါ့ဒ္ကိုသာ ဦးတည္ေျပာထား)

'' အခုေျပာတာ ငါ့အယူအဆမဟုတ္သလို မင္းအယူအဆလည္း မဟုတ္ဘူး။ English dictionary မွာ လာတဲ့အတုိင္း ငါေျပာျပတာ (မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္က ဘာညာေျပာေန၍ ခပ္တင္းတင္းေျပာရ)။ ဘာသာတုိင္းဟာ ဒီအတုိင္းပဲ သြားေနၾကတာ။ ဒါေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာ ကေတာ့ ဒီလုိ မဟုတ္ဘူး။ ဗုဒၶဘာသာမွာ အဓိကက Practice လက္ ေတြ႔ က်င့္ႀကံ အား ထုတ္မႈပဲ။ တကယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ရဘို႔ဆိုတာ ယံုၾကည္ေနရံုေလးနဲ႔ ဆုေတာင္း ေနရံုေလးနဲ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆိုတာ မင္းတုိ႔သိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ေတြ႕ က်င့္ႀကံ အားထုတ္မႈဟာ တို႔ဘ၀အတြက္ မျဖစ္မေန လုိအပ္တယ္ဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္။''

'' ဗုဒၶဘာသာမွာလည္း ယံုၾကည္မႈ ရွိတယ္မဟုတ္လား။ ယံုၾကည္မႈ၊ ဒႆန ၿပီးေတာ့ ကမၼ။''

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္က အိႏၵိယဖေလာ္နဲ႔ စာတမ္းလုပ္ေနတာဆိုေတာ့ ဖေလာ္ထဲကဟာေတြကို ဆြဲထုတ္ျပလာတယ္။ ဒီထဲမွာ ကမၼဆိုတာပါလာတယ္။ ကံကို ေနာက္ဆံုးထားလာတာဆိုေတာ့ ေျပာစရာျဖစ္သြားတယ္။

'' ကံအေၾကာင္းကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆန္းေဒးမွာ ငါေျပာခဲ့တာပဲ။ ကံဆိုတာ ကိုယ္ ႏႈတ္ စိတ္ သံုးမ်ိဳး။ ဒီမွာၾကည့္ ဆုေတာင္းေနတာ ကုိယ္ႏႈတ္စိတ္ action ေတြပဲ မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ ကံက အခ်ိန္တိုင္းမွာ လႈပ္ရွားမႈတုိင္းမွာ ရွိေနတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ လာတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးေလ။ ''

'' ဗုဒၶဘာသာမွာလည္း ယံုၾကည္မႈရွိရတယ္ မဟုတ္လား''

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္ရဲ႕အေမး။ သူမ်ားမ်ား မေမးႏိုင္မွန္းသိတယ္။ စာေရးသူက belief နားမွာ knowledge (wisdom) ကို ေရးလုိက္တယ္။ သူ႔ note book မွာ ခ်က္ခ်င္းေရး မွတ္လုိက္တာ ကို ေတြ႔လုိက္တယ္။

'' ဗုဒၶဘာသာမွာ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ယံုၾကည္မႈ တစ္ခုတည္းကို ေျပာမထားဘူး။ ယံုၾကည္မႈကုိ အသိညဏ္နဲ႔ စိစစ္ဘို႔ ပညာဆုိတာကုိလည္း ေျပာထားတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ယံုၾကည္မႈက သူ႕ခ်ည္းသက္သက္ဆို အႏၲရာယ္မ်ားလို႔ပဲ။ ဗုဒၶကေျပာတယ္။ တို႔မွာ လက္၂ ဘက္ရွိတယ္။ တစ္ဖက္ညစ္ေနရင္ တစ္ဖက္နဲ႔ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာရတယ္။ သန္႔ရွင္းဘို႔အတြက္ လက္ ၂ဘက္ရွိဘို႔ လိုအပ္တယ္။ ဒီလုိပဲ တုိ႔အယူအဆေတြ သန္႔ရွင္းဘို႔ မွန္ကန္ဘို႔ ယံုၾကည္မႈ=belief နဲ႔ ပညာ=knowledge (wisdom) ၊ ပညာ=knowledge (wisdom) နဲ႔ ယံုၾကည္မႈ belief ၂ ခုလုိအပ္တယ္လုိ႔ မိန္႔ခဲ့တာပဲ။''

မစ္စတာ ဂ်ိန္းစ္ ဒူးႏွစ္ဘက္တုပ္ၿပီး ထုိင္လုိက္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ သူ႔သေဘာေတြ႔ၿပီး လက္ခံ တဲ့အခါမ်ိဴးမွာ လုပ္တတ္တဲ့ အမူအရာ တစ္ခုျဖစ္တာကို သတိျပဳမိတယ္။ စာေရးသူရဲ႕ ဆိုလုိ ခ်က္ကို အဆံုးသတ္ရပါေတာ့မယ္။

'' ဒီမွာ ေျပာခ်င္တာက ဗုဒၶဘာသာဟာ အမ်ားယူဆထားတဲ့ religion တစ္ခု မဟုတ္ဘူး ဆို တာပဲ။ ''